Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Tarix fakulteti talabasi Sattorov Dostonning Davlat va huquq nazariyasi fanidan tayyorlagan taqdimoti

Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Tarix fakulteti talabasi Sattorov Dostonning Davlat va huquq nazariyasi fanidan tayyorlagan taqdimoti

Davlat shakllari

Siyosiy rejim

Tuzilish shakli

Boshqaruv shakli

Nodemokratik

Demokratik

MURAKKKAB

ODDIY (unitar)

respublika

Monarxiya

• Siyosiy rejim – davlat hokimiyatini amalga oshirishda foydalaniladigan tartib va usullar yig‘indisi. Siyosiy rejim nodemokratik va demokratik turlarga bo‘linadi

Siyosiy rejim

Nodemokratik

demokratik

Fashistik

Avtokratik

Totalitar

Bevosita demokratiya

Vakillik demokratiyasi

Nodemokratik rejim yuridik fanda g‘ayridemokratik, aksildemokratik va antidemokratik kabi iboralar tarzida qo‘llaniladi. Demoratik rejimdan farqli o‘laroq, nodemoratik rejim demokratiyaga xos prinsip va qoidalarni tan olmaydi, aksincha ularni inkor etadi

Fashistik rejim-odamlar qonun va sud oldida teng bo‘lishi mumkin emas degan aqidaga tayanadi, faqat bir millatni oliy irqqa mansub deb e’lon qiladi va u barcha imtiyozlarga ega bo‘lishi mumkin, deb hisoblanadi. Bunday hollarda inson va uning shaxsiga nisbatan agressiv kayfiyat hukmron bo‘ladi. Jamiyatda uzluksiz ravishda ijtimoiy ixtiloflar, ommaning qashshoqlashuvi yuz beradi.

Avtokratik siyosiy rejim mamlakatda fuqarolarning huquq va erkinlikla-

rining cheklanganligi, bekor qilinganligi yoki umuman yo‘qligi bilan ajralib

turadi. Bu kabi siyosiy rejimga asoslangan davlatlarda davlat hokimiyati vakil-

lik organlari faoliyati cheklangan, tugatilgan yoki umuman taqiqlangan bo‘ladi

hamda davlat hokimiyati ustidan xalq nazoratining yo‘qligi, ularning yashirin

usullar bilan shakllantirilishi namoyon bo‘ladi.

Totalitar rejim-ko‘ppartiyaviylik tizimini

rad etgan holda, faqat bir hukmron partiyaning mavjudligiga yo‘l qo‘yadi va mazkur partiya jamiyatning yetakchi kuchi deb e’lon qilinadi, uning qoidalari muqaddas aqidalardek qabul qilinadi. Hukmron partiya davlat boshqaruvini jilovlab turadi hamda partiya va davlat organlarining o‘zaro qo‘shilib ketishi sodir bo‘ladi. Siyosiy hukmron partiya rahbari siyosiy lider bo‘lib, u davlat boshlig‘i hisoblanadi. Mamlakatda siyosiy plyuralizmga yo‘l qo‘yilmay, yagona rasmiy mafkura o‘rnatiladi. Davlatda eng dono, «xalq otasi» boshchilik qiladi

va u buyuk dohiy deb e’tirof etiladi