O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

America backs British peace move, «The Times» reports.
Bu jumla tarjimasida qo‘shtirnoq ichidagi so‘z oldiga «gazeta» so‘zi qo‘shilmasa, bu so‘z o‘zbek tarjimoniga tushunarsiz bo‘lib qoladi:
«Ze Tayms» gazetasining yozishicha Amerika Britaniya tinchlik harakatini qo‘llab-quvvatlamoqda
Bunday izohlar asliyat tilida mavjud bo‘lgan, biroq o‘zbek kitobxoni uchun notanish bo‘lgan asliyat tili xalqiga, ularning turmush sharoitiga oid realiyalarni yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Masalan, quyidagi jumla tarkibidagi realiya tarjimasiga e’tibor bering:
… for desert you got Brown Betty, which nobody ate ...
Shirinlik uchun dasturxonga Malla Betti- ya’ni olmali puding tortildi, biroq uni hech kim yemadi.
«Olmali pudding» so‘zining qo‘shilishi o‘zbek kitbxonini shirinlik sifatida dasturxonga tortiladigan «Malla Betti» nima ekanligi haqida bosh qotirishdan xalos qiladi.
Ayrim hollarda zarur bo‘lgan qo‘shimcha izoh matn ichida yoki sahifa ostida ham berilishi mumkin:
… how the knave jowls it to the graund, as if it were Cain’s jawbone…(N, 97).
… bu ablah bo‘lsa, go‘yo Kainning chakka suyagini otayotganday uni yerga irg‘itdi (H, 145).
Bunday holatda jumla tarjimasiga sahifa ostida quyidagi izohni keltirish zarur buladi:
Cain - Xristianlarning muqaddas kitobi hisoblanmish Bibliyada Adam va Evaning to‘ng‘ich o‘g‘li va ukasi Avelning qotili.
Ayrim hollarda asliyat matnidagi pragmatik potensialning ayrim kitobxonga noma’lum elementlarini tushirib qoldirishga ham to‘g‘ri keladi:
There were Pius and medicine all over the place, and everything smelled like Vicks' Nose Drops.
Har tomonda allaqanday shisha idishchalar, dorilar turar, hammasidan tumov dorisining isi anqirdi.
Bu o‘rinda tarjimadan Vicks - deb ataladigan, o‘zbek kitobxoni uchun hech narsani anglatmaydigan dori tomchisining nomi tushirib qoldirilgan. Bu asliyatdagi axborot mazmuniga biroz putur yetkazsada, o‘zbekcha matnnda tushunilishi qiyin elementning tushurib qoldirilishi asosiy axborot mazmuniga putur yetkazmaydi.
Tarjima qilinayotgan matnning axborot qabul qiluvchiga tushunarli tilda qayta yaratish zarurati tarjimonni asliyatdagi tushunilishi qiyin bo‘lgan elementlarni asliyatda ko‘zda tutilgan ma’noda yetkazish uchun qo‘shimcha izohlar berishga majbur qiladi. Bunday elementlar asliyat tili kitobxonlari uchun bemalol tushunarli bo‘lsada, tarjima tili kitobxonlari uchun hech qanday ma’no anglatmasligi mumkin. Shunday qilib asliyatdagi implitsit axborot tarjimada eksplitsit informatsiyaga aylanadi: