Одам организмига доривор моддаларнинг таъсир килиш турлари



Download 59,5 Kb.
bet3/3
Sana22.12.2022
Hajmi59,5 Kb.
#894209
1   2   3
Bog'liq
Одам организмига доривор моддаларнинг таъсири

Этиотроп таъсир - дори моддаларнинг касаллик сабабларини йукотишга каратилган таъсири. Масалан, сульфадемезин (Sulfodimezinum)
упка, сийдик йуллари яллигланганда, дизентерияда ва бошкаларда; ок стрептоцид - инфекция тушган жарохатлар, яралар, куйган жойларни, сарамас, ангина, менингитни даволашда хамда жарохатларга инфекция тушишининг олдини олишда; витаминлар - авитаминоз ва хоказоларда шундай таъсир курсатади.
Дори моддалар организмга кайта юборилганда таъсири сусайиши ёки кучайиши мумкин. Баъзи дори моддалар организмдан секин чикиб кетади, улар такрор юборилганда эса, тупланиб боради.
Кумуляция деб ана шунга айтилади. Организмда дори модда тупланиши натижасида захарланиш руй бериши мумкин. Шунинг учун кумулятив хусусияти бор дори моддаларни, улар организмдан чикиб кетиши учун, булиб-булиб юбориш лозим. Масалан, веронал (Veronalum) кумулятив таъсир курсатади. Шу сабабли уни купи билан 6 дона ёзиб берилади.
Баъзи дори моддаларга организм куникиб колиши мумкин. Бундай дори моддаларни кайта юборилганда таъсири кучаймай, аксинча, сусаяди. Натижада дорини хар гал аввалгисига нисбатан ортикрок юборишга тугри келади.
Марказий нерв системаси (бош мия пустлоги) га таъсир киладиган моддалар такрор юборилганда организм уларга урганиб колади, яъни бемор бундай моддаларни кумсайдиган булиб колади, уларни доим юбориб туришни талаб килади. Морфин, кокаин, гераин, промедол анна шундай моддалардан.
Айрим дори моддалар (анальгин, аспирин, антибиотиклар) га нисбатан баъзи одамларда буладиган юкори сезгирлик идиосинкразия деб аталади.
Бирор органга бир хил таъсир курсатадиган дори моддалар кулланганда, улар таъсири кучаяди. Бундай хол синергизм дейилади, узаро таъсирини кучайтирадиган моддалар синергистлар дейилади. Бир хил таъсир этадиган икки модда кулланилганда, уларнинг хар бирини алохида кулланилганда эффект берадиган дозасига нисбатан икки баравар, уч модда булганда эса уч баравар кам дозада олинади. Масалан, иссик туширадиган анальгин, амидопирин дори моддалар антагонистик таъсир курсатиб, бир-бирининг таъсирини сусайтириши хам мумкин. Икки модда бир система еки органга карама - карши таъсир этиши хам мумкин. Масалан, эфир марказий нерв системасини тинчлантирса, кофеин кузгатади. Бу моддалар узаро бир-бирининг таъсирини сусайтиради ёки йукотади.
Агар юборилаётган дори модда организмга аввал юборилган дорининг таъсирини йук килса, бундай холат антидотизм (аксини бериш) деб, дори модда эса антидот (зиддизахар) деб аталади.
Дори модданинг таъсири дори модданинг ўзига ёки организмга боғлиқ бўлади. Дори модданинг таъсири дозага боғлиқ.
Доза – ўзига хос фармакологик эффект чақирувчи дори модданинг энг кам миқдори. Доза минимал таъсир этувчи, даволовчи ёки терапевтик доза. Бир марталик, масимал ёки энг катта токсик доза захарловчи, ўлдирадиган ёки летал доза бўлади. Доза бир курслик бўлиши мумкин.

Организмга дори моддани таъсир эффекти қуйидагиларга боғлиқ бўлади:


1.Беморнинг ёши;
2.Беморнинг вазни;
3.Беморнинг жинси. Аёллар эркакларга қараганда сезувчан.
4.Касалликнинг ўтишига боғлиқ бўлади.
5.Ирсий ҳолатга боғлиқ бўлади.
6.Организмнинг ҳолати.

Талабага дарсни ўзлаштириш
учун Кластер усулидан фойдаланиб
тушунтиришга ҳаракат қилинади.

Дориларнинг
таъсири
турлари

Резорбтив
таъсир

Маҳаллий
таъсири





Асосий таъсири

Рефлектор
таъсири

Н ожўя


таъсири

Захарли
таъсири



Танлаб
таъсир
кўрсатиш

Download 59,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish