Олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни



Download 6,05 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/124
Sana15.04.2022
Hajmi6,05 Mb.
#554147
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   124
Bog'liq
4505e837ec1d152b09e74f84583d7258

26 
оширилади. Одатда ахборот хавфсизлигини таъминлашда барча ҳимоя 
усулларидан комплекс тарзда фойдаланиш орқали эришилади. 
Назорат саволлари 
1. Ахборот хавфсизлигини ташкил этувчилари.
2. Ахборот хавфсизлигида мавжуд муаммолар ва уларни сабаблари.
3. Ахборот хавфсизлигида заифлик тушунчаси.
4. Ахборот хавфсизлигида таҳдид тушунчаси.
5. Ахборот хавфсизлигида ҳужум тушунчаси.
6. Ахборот хавфсизлиги сиѐсати.
7. Ахборотни ҳимоялаш усуллари.
Фойдаланилган адабиѐтлар 
1. Stamp Mark. Information security: principles and practice. USA, 2011.
2. Peter Stavroulakis, Mark Stamp. Handbook of Information and
Communication Security. 2010.
3. Ганиев С.К., Каримов М.М., Тошев К.А. Ахборот хавфсизлиги. 2008.


III.
27 
2-мавзу. 
Ахборотни ҳимоялашда криптографиянинг ўрни. 
Симметрик блокли шифрлаш алгоритмлари. Очиқ калитли 
шифрлаш алгоритмлари. Хэш функциялар ва ЭРИ алгоритмлари. 
Электрон рақамли имзо алгоритмлари. 
 
Режа: 
1. Ахборотни ҳимоялашда криптографиянинг ўрни.
2. Симметрик шифрлаш алгоритмлари.
3. Ассиметрик шифрлаш алгоритмлари.
4. Хэш функциялар ва ЭРИ алгоритмлари.
Таянч иборалар: 
криптология, криптография, криптотаҳлил, 
шифрлаш, дешифрлаш, хэш функция, калит, электрон рақамли имзо, 
симметрик шифрлаш, ассиметрик шифрлаш, очиқ калит, махфий калит
коллизия, бутунлик, махфийлик, оқимли шифрлаш, блокли шифрлаш
маълумотни аутентификациялаш тизимлари.
2.1. Ахборотни ҳимоялашда криптографиянинг ўрни 
Электрон кўринишдаги маълумотларни ҳажмини ортиши, уни сақлаш 
билан боғлиқ бўлган муаммолар ҳажмини ҳам ортишига олиб келади. Ушбу 
муаммоларни ҳал қилишда мавжуд бўлган усуллар эса, кундан-кунга 
янгиланаверади. Шунга қармасдан ахборот хавфсизлигини таъминлашда 
қадимда ҳам фойдаланилаган ва ҳозирда ҳам фойдаланилаѐтган усуллардан 
бири бу – криптографик ҳимоя усулларидир. Криптографик ҳимоя усуллари 
ўзининг ишончлилиги, самарадорлиги ва фойдаланиш даражаси қамрови 
кенглиги билан бошқа усуллардан фарқ қилади. Ҳозирда ахборот 
хавфсизлигини таъминлашнинг ҳар бир жабҳасида криптографик усуллардан 
фойдаланилмоқда. Бу эса унинг муҳимлигидан дарак беради. 
Умумий ҳолда ахборот хавфсизлиги консепсияси учта ташкил 
этувчидан иборатлигини эътиборга олсак, ахборот хавфсизлигини 
таъминлаш дэганда маълумотнинг қуйидаги учта хусусиятини таъминлаш 
тушуниш мумкин. Қуйида келтирилган 2.1- расмда ушбу учта хусусиятни 
таъминлашда криптографик усулларнинг тутган ўрни келтирилган.
2.1-расм. Ахборот хавфсизлиги хусусиятлари 


III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР
28 
Ушбу учта хусусият ахборот ҳимоясининг асосий ташкил этувчилари 
саналиб, ахборотни ҳимоялаш дэганда асосан шу учта хусусиятни 
таъминлаш тушинилади. Аммо ушбу учта хусусият тўлиқ бажарилиши учун 
бир нечта бажарилиши мумкин бўлган ишлар талаб этилади. Бошқача қилиб 
айтганда ушбу учта хусусиятни бажаришдан олдин, қуйида келтирилган 
амалиѐтларни бажаришга тўғри келади. 2.2-расмда келтирилган жараѐнларда 
криптографик ҳимоя усулларидан фойдаланиш даражаси эса қуйидагича.
2.2-расм. Фойдаланишни бошқариш 

Download 6,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish