Oliy ta’lim fan va inovatsiyalar vazirligi qashqadaryo viloyati hududiy boshqarmasi qarshi tumani 2-son kasb-hunar maktabi himoyaga ruxsat etildi

Shatun va shatun podshipniklari
Shatun porshenni tirsakli valning shatun buyni bilan birlashtiradi. Shatun, shuningdek porshenning tugri chizikli ilgarilama-kaytma xarkatini tirsakli valning aylanma xarkatiga uzgartirib berishda xam xizmat kiladi.
Shatun asosan kuyidagi elementlardan iborat (2-rasm, b).
Shatunning pastki golovkasiga yupka ishkalanishni kamaytiradigan antifriktsion kotishma kuyilgan vklado`shlar urnatiladi. Vklado`shlar pulat lenta (karbyuratorli dvigatyellarda 1,3…1,8 mm, dizel dvigatyellarida 2…3,6 mm kalinlikda) yuzasiga yupka antifriktsion katlam (karbyuratorlida-0,25…0,40 mm, dizelda – 0,3…0,7 mm) koplaniladi. Antifriktsion, katlam sifatida karbyuratorli dvigatyellarda kalay-alyuminiyli kotishma (30 % kalay) va dizellarda kurgoshinli bronza (30 % bronza) ishlatiladi. Vklado`shlarni shatunning pastki golovkasiga anik urnatish uchun chikik yasalgan


Tirsakli val va uzak podshipniklar.

Tirsakli val porshen orkali shatundan berilayotgan kuchni kabul kilib aylanma xarakat kiladi. Tirsakli val kuyidagi asosiy kismlardan tashkil topgan (2-rasm, v): tayanch vazifasini bajaruvchi uzak buyinlar, shatunning pastki kallagi birikadigan shatun buyinlar, uzak va shatun buyinlarni birlashtiruvchi jaglar, tirsakli valning posongilari, maxovik urnatish uchun flanets.

Tirsakli valni bolgalash (kovanno`y) usuli bilan legirlangan pulatdan tayyorlanadi. Ayrim dvigatyellarda (GAZ-53A, GAZ-24 VAZ avtomobillari ) maxsus yukori sifatli chuyandan kuyiladi. Buyinlariga tyermik ishlov beriladi, keyin jilvirlanadi va saykal beriladi.


Maxovik
Maxovik dvigatyelning ishlashi jarayonida tirsakli valning bir tyekis aylanishini ta'minlaydi. Ish yuli taktida maxovik energiya yigib kushimcha taktlarni bajarilishida va porshenni, chekka nuktalardan utishida tirsakli valni aylanishiga yordam beradi. Yigilgan energiya xisobiga dvigatyelni ut olishini onsonlashtiradi va avtomobilni urnidan kuzgalishini yengillashtiradi. Maxovikka dvigatyelni startyer bilan ut oldirish uchun tishli gardish tigizlab urnatilgan.
Maxovik tirsakli val bilan birgalikda nixoyatda yaxshi (thatyelno) muvozanatlashtiriladi.