O’quv uslubiy majmua

 
 
2.4-rasm. Fayllar 
Fayllar ustida bajariladigan amallar.
YUqorida aytilganidek, fayllar o’z 
nomiga ega bo’lgan hamda o’zida axborotlarni jamlagan ob’ektdir. SHunday ekan, 
demak undan foydalanish jarayonida ular ustida bir qancha amallarni bajarish 
mumkin. Bular: 
-
fayllarni yaratish; 
-
fayllarni nusxalash; 
-
fayllarni o’zgartirish; 
-
fayllarni uzatish; 
-
fayllarni o’chirish. 

---

O’quv uslubiy majmua
 
 
 
 
 
 
 
 
Sohada AKT
 
24 
Har qanday o’chirilgan fayllarni tiklash imkoniyati bo’lib, bunday 
amaliyotlar maxsus dasturiy ta’minotlar yordamida bajariladi. Ma’lumotlarni tiklash 
hozirda eng serdaromad yo’nalishlardan biri hisoblanadi. M’alumotlarni tiklash 
jarayonida mutaxassis hech qachon 100 foizlik kafolat bilan ish boshlamaydi. 
Ma’lumotlarni tiklash jarayoni maksimum 90-95 foizgacha tiklash imkonini beradi. 
Axborot resurslari va tizimlari.
O’zbekiston Respublikasining 2003 yil 11 
dekabrdagi 560-II son “Axborotlashtirish to’g’risida”gi Qonuniga binoan 
quyidagicha ta’rif berish mumkin.
Axborot resurslari - alohida hujjatlar, hujjatlarning alohida to’plamlari, axborot 
tizimlaridagi 
(kutubxonalardagi, 
arxivlardagi, 
fondlardagi, 
ma’lumotlar 
banklaridagi va boshqa axborot tizimlaridagi) hujjatlar va hujjatlarning to’plamlari. 
Axborot tizimi - axborotni to’plash, saqlash, izlash, unga ishlov berish hamda 
undan foydalanish imkonini beradigan, tashkiliy jihatdan tartibga solingan jami 
axborot resurslari, axborot texnologiyalari va aloqa vositalari. 
Kompyuterning dasturiy ta`minoti. 
Dasturiy ta‘minot deganda, hisoblash 
texnikasi vositalari bilan ma‘lumotlarni qayta ishlash tizimini yaratish va ulardan 
foydalanish uchun dasturiy va hujjatli vositalarni jamlash tushuniladi. Dasturiy 
ta‘minot tomonidan bajariladigan funktsiyalarga bog’liq holda, uni quyidagi to‘rt 
guruhga bo’lish mumkin: 
1. Tizimli dasturiy ta‘minot
2. Amaliy dasturiy ta‘minot
3. Xizmat ko‘rsatuvchi dasturiy ta‘minot
4. Dasturlash texnologiyasining uslubiy vositalari 
Tizimli DT kompyuterda axborotni qayta ishlash jarayonini tashkil etadi va 
amaliy dasturlar uchun me‘yordagi ish muhitini ta‘minlaydi. Tizimli DT apparat 
vositalari bilan shu qadar yaqin aloqadaki, uni ba‘zida kompyuterning bir qismi deb 
ham hisoblashadi.
Amaliy DT foydalanuvchining aniq vazifalarini hal etish va umuman axborot 
tizimining hisoblash jarayonini tashkil etish uchun moljallangan. 
Xizmat ko‘rsatuvchi DT tarkibiga foydalanuvchi va ShK uchun xizmat 
qiladigan ilova va dasturlar tushuniladi. Bunday dasturlardan foydalanish orqali ShK 
optimal holatda ishlashini ta‘minlash mumkin.
Dasturlash texnologiyasining uslubiy vositalari orqali tizimli dasturiy 
ta‘minot, amaliy dasturiy ta‘minot hamda xizmat ko‘rsatuvchi dasturiy ta‘minot 
uchun zaruriy ilova va dasturlarni yaratish mumkin.