Қорақалпоқ давлат университети

Har qanday nutqning ta’sirchanligida, eng avvalo, notiqning mavqeyi muhim o‘rin tutadi. Biror tashkilot yig‘ilishida xodimlarning nutqiga nisbatan rahbarning nutqi e’tiborli va ta’sirli bo‘lishi tabiiy. Shuningdek, sinfda yoki auditoriyada o‘qituvchi nutqi hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Nutqning ta’sirchanligi ierarxik tizimga proporsional tarzda amalga oshadi. Ya’ni bir xil topshiriqni qaysi pog‘onadan berilishiga qarab mas’uliyat va topshiriqni bajarishga mayl o‘zgaradi.

Umuman olganda, nutq egasi (adresant)ning mavqeyini to’rt turga ajratish mumkin. 1)ijtimoiy-siyosiy mavqe: nutq egasining siyosiy obro‘si, ijtimoiy tabaqasi, mansabi, unvoni, dunyoqarashi, ziyrakligi, darajasi. 2)iqtisodiy mavqe: nutq egasining boyligi, mol-dunyosi, tashqi ko‘rinishi, kiyinishi. 3)intelektual mavqe: nutq egasining donishmandligi, ziyoliligi, to‘g‘riso‘zligi, vaziyat va voqelikni aqliy baholash salohiyati. 4)professional mavqe: o‘z kasbining ustasi bo‘lishi.