O’rta asrlar davri

484-yil - Sosoniylar shohi Pero‘z eftallarga qarshi bo‘lgan urush Pero‘zning halokati bilan tugaydi.
486-yil - Xlodvig franklar davlatiga asos soladi.
527-565-yillar - Vizantiya imperiyasi o’z qudrati cho’qqisiga Yustinian I imperatorligi davrida erishadi.
531-579-yillar - Xusrav I Anushervon hukmronlik qilgan davr.
534-yil - Yustinian I sarkarda Velisariyni Shimoliy Afrikada davlat tuzgan va o’rta dengizda savdo kemalarini talash bilan shug’ullangan vandallarga qarshi yuboradi. Shimoliy Afrika Karfagen shahri bilan Vizantiya viloyatiga aylanadi.
552-yil - Bumin «xoqon» deb e’lon qilindi.
555-yil - turklar Sirdaryo va Orol dengizi bo’ylarigacha cho’zilgan keng o’lkalarni egallaydilar. Xoqonlik chegarasi Eftallar davlati hududlariga borib tutshdi.
563-567-yillar - janubdan Eron sosoniylaridan, shimoldan esa Turk xoqonligidan zarbaga uchragan Eftallar davlati tamomila barbod bo’ladi. Natijada mag’lub davlatning merosi o’zaro bo’linib, Amudaryoning janubiy qirg’oqlarigacha bo’lgan viloyatlar Eron, uning o’ng sohillari bo’ylab Kaspiy dengizigacha cho’zilgan yerlar Turk xoqonligi tasarrufiga o’tadi.
563-yil - Eron askarlarining Balxga hujumi ko’magida turklar Eftallar davlati yerlariga bostirib kiradilar. Parak (Chirchiq) vodiysi va uning markazi Choch shaliri ishg’ol qilinadi Turklar Sirdaryodan o’tib, Zarafshon vodiysiga kirib boradilar. Ular Samarqand, Kesh vaNaxshabni egallab, Buxoroga yaqinlashadilar. Sakkiz kun davom etgan shiddatli jangda eftallar qo’shini yengiladi.
570-632-yillar - Allohning rasuli (elchisi) Muhammad (s.a.v - sollallohu alayhi vasallam) binni Abdulloh yashagan yillar.
570-yil - Eron shohi Xisrav I Yamanni istilo qilishi bilan karvon yo’li eronliklarga qarashli Ikki daryo oralig’iga siljiydi.