O'rta osiyo xalqlari milliy musiqasini to'plash va o'rganish

Qo’shiq barmoq vaznidagi to’rtlik she’rli misralar bilan aytiladigan qo’shiqchilik ijodiyotidagi wng keng tarqalgan sermahsul va samarali janrdir. O’zbek xalq qo’shiqlari o’zining uzoq tarixiga egadir. Buning yaqqol misolini esa Muhammad Qoshg’ariy “Devoni lug’otit turk” asarida keltirgan. Ko’plab qo’shiqlar (arabcha “she’r”, “qasida”, “ramas” deb tarjima qilingan) misolida ham ko’rish mumkin. Olim tomonidan to’plangan qo’shiqlar o’zbek yozma adabiyotini yuzaga kelishi va taraqqiy etilishi zamin bo’lib xizmat qilganligini tasdiqlaydi.

• Qo’shiq barmoq vaznidagi to’rtlik she’rli misralar bilan aytiladigan qo’shiqchilik ijodiyotidagi wng keng tarqalgan sermahsul va samarali janrdir. O’zbek xalq qo’shiqlari o’zining uzoq tarixiga egadir. Buning yaqqol misolini esa Muhammad Qoshg’ariy “Devoni lug’otit turk” asarida keltirgan. Ko’plab qo’shiqlar (arabcha “she’r”, “qasida”, “ramas” deb tarjima qilingan) misolida ham ko’rish mumkin. Olim tomonidan to’plangan qo’shiqlar o’zbek yozma adabiyotini yuzaga kelishi va taraqqiy etilishi zamin bo’lib xizmat qilganligini tasdiqlaydi.

I.2. O’zbek musiqasining ommaviy janrlari tasnifi.

• O’zbek xalqining o’z ildizlari qadim-qadim zamonlarga borib taqaladigan musiqa merosi bizning hozirgi kuylarimizda ham yangramoqda. U o’zining xalq ijodi (ya’ni, o’zbek musiqasining ommaviy janrlari) hamda kuy tuzilishi jihatidan rivojlangan ashula va cholg’u asarlari, dostonlari va maqom musiqasini birlashtiradi. Qahramonlik hamda qahramonona lirik mazmundagi epik asarlar, dostonlar ham muhim o’rin egallaydi. O’zbek cholg’u asboblari hamda musiqa amaliyot va ijrochiligi uslublari bilan bog’liq bo’lgan cholg’u musiqa janrlari bilan ham g’oyat rangbarangligi va boyligi bilan xarakterlanadi.

O’zbek musiqasining ommaviy janrlar har qanday xalq ijodi kabi mehnatkashlarni orzu-umidlari, ularni turmushi ca ahloqi sotsial va milliy ozodlik kurashining ifodasi sifatida gavdalanadi. O’zbek xalq musiqasining mavzu jihatdan serqirraligi janrlarga boyligi va hayotda tutgan o’rninining xilma-xilligi ham ana shu bilan bog’liqdir.

• O’zbek musiqasining ommaviy janrlar har qanday xalq ijodi kabi mehnatkashlarni orzu-umidlari, ularni turmushi ca ahloqi sotsial va milliy ozodlik kurashining ifodasi sifatida gavdalanadi. O’zbek xalq musiqasining mavzu jihatdan serqirraligi janrlarga boyligi va hayotda tutgan o’rninining xilma-xilligi ham ana shu bilan bog’liqdir.