Оқсилларнинг тузилиши ва биологик функциялари



Download 1,24 Mb.
bet12/24
Sana04.06.2022
Hajmi1,24 Mb.
#637254
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   24
Bog'liq
Оқсил мажмуа (1)

Ферментларнинг тузилиши
Ферментлар оддий оқсиллар шаклида (бир компонентли ферментлар), ёки мураккаб оқсиллар-протеидлар (икки- ва ундан кўп компонентли ферментлар) бўладилар. Ферментлар оддий, актив бўлмаган оқсиллардан актив маркази борлиги билан фарқланади. Бир компонентли ферментларга - фақат -аминокислоталарнинг ўзидан тузилган ферментлар киради - булар пептид-пептидогидролазалар (трипсин, химотрипсин, пепсин, папаин), рибонуклеаза, уреаза ва бошқалар. Икки- ва кўп компонентли ферментларга таркибига оқсил компонентидан ташқари оқсил бўлмаган органик модда, металл ионлари ёки уларнинг комбинациялари киради. Ферменлардаги оқсил бўлмаган қисмни кофермент ёки простетик гурух деб аталади. Мураккаб ферментлар таркибига кирувчи оқсил компонентларини апоферментлар деб аталади. Фермент таркибига кирувчи кофермент ёки простетик гурухлар ферментнинг актив марказ таркибига киради. Ферментларнинг МО 14.000 дан 1.000.000. гача бўлади. Ҳар бир фермент учун қуйидагилар характерли ҳисобланади:

  1. Маълум -аминокислоталик таркиб.

  2. -Аминокислоталар кетма-кетлиги.

  3. Уларни бир-биридан фарқловчи маълум фазовий тузилиш.

Ферментлар глобуляр оқсиллар қаторига киради, улар фазовий тузилишга эга.
Кўпгина ферментларнинг макромолекулалари бирнеча субъеденицалар (бўлаклар) дан тузилган бўлади. масалан, глицеральдегидфосфат-дегидрогеназалар (Д-глицеральдегид-3-фосфат: НАДФ- оксидоредуктазалар). Субъеденицалар алоҳида ҳолда ферментатив активликка эга бўлмайдилар ва фақат бирнеча субъеденицадан тузилган мураккаб макромолекулалар ферментлик хоссасига эга бўла олади. Баъзи ҳолларда алоҳида-алоҳида субъеденицалар ҳам ферментли активликка эга бўлиши мумкин. Масалан, триптофансинтетазалар иккита субъеденицадан тузилган, уларнинг ҳар бири алоҳида активликка эга, бирлашган молекула ҳолда яна бошқача ферментли активликни намоён қилади.
Изоферментлар - бу ферментлар битта реакцияни катализлайди. Улар бир хил спецефик субстрат ҳолга эга ва бир хил биологик тип ҳисобланадилар. Лекин улар баъзи бир физикавий-кимёвий хоссалари билан фарқланадилар. Масалан, сўлак ва ошқозон ости безларидан олинган -амилазалар бир хил реакцияга катализаторлик қиладилар, лекин улар эрувчанликлари, рН ҳолати ва бошқа хоссалари билан фарқланадилар. Изоферментлар -аминокислота таркиблари, -аминокислоталарнинг жойлашишдаги кетма-кетлиги, ингибиторларга алоқаси, термостабиллиги билан бир-биридан фарқланадилар. Улардаги бу фарқлар организмдаги ҳар хил физиологик ва патологик таъсирларга олиб келади.
Изоферментларни электрофоретик йўл билан хроматограмма орқали бир-бирларидан ажратиб олиш мумкин.
Бактерияларнинг хужайраларида, мускулларда, мия қобиғида, жигар хужайрасида, қон плазмасида икки, уч ва ундан ортиқ изоферментлар борлиги аниқланган. Масалан, лактатдегидрогеназалар, аспартит-аминотрансферазалар, малатдегидрогеназалар, глутаматдегидрогеназалар, алкогольдегидрогеназалар, катализалар, -амилазалар ва бошқалар.
Изоферментлар биринчи маротаба лактатдегидрогеназаларни электрофоретик текшириш натижасида аниқланган. Одам организмида 5-та изофермент - лактатдегидрогеназалар борлиги - ЛД1, ЛД2, ЛД3, ЛД4 ва ЛД5, аниқланган ва уларнинг бир хил функцияси, яъни сут кислотасини пировиноград кислотасигача оксидлаш процессида қатнашишлари кўрсатилган.

Улар бир биридан -аминокислота таркиби билан фарқ қиладилар.

Download 1,24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish