O’zbek filologiyasi fakulteti o’zbek tili ta’lim yo’nalishi 2-bosqich 126-guruh talabasi odinahmadova shabnamning

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
O’ZBEK FILOLOGIYASI FAKULTETI O’ZBEK TILI TA’LIM YO’NALISHI
2-BOSQICH 126-GURUH TALABASI ODINAHMADOVA SHABNAMNING
O`ZBEK FOLKLORI FANIDAN MALAKAVIY (FOLKLOR) AMALIYOT BO’YICHA

KUNDALIGI

TERMIZ-2022
Men Termiz davlat universiteti O’zbek filologiyasi fakulteti 2-bosqich 126-guruh talabasi Odinahmadova Shabnam o’z amaliyot rahbarimdan amaliyot dasturi bo’yicha barcha zaruriy ko’nikmalar va maslahatlarni oldim va 2022-yil 1-apreldan amaliyotni o’tash uchun Surxondaryo viloyati Sariosiyo tumaniga jo’nab ketdim.

Ushbu amaliyotni boshlashimdan o’zim uchun amaliyot rejasini tuzdim va quyidagilarni maqsad qildim:

- Surxondaryo viloyati Sariosiyo tumani folkloriga oid materiallar yig’ish;
- folklorga oid materiallarni guruhlarga ajratib o’rganish;
- folklor namunalarining kelib chiqish tarixini o`rganish.

Aytib o’tilgan mana shu maqsadlardan amaliyotimning quyidagi vazifalari kelib chiqadi:

- folklor haqidama‘lumot berish;
- folklor namunalarining turli xil ko’rinishlarini aniqlash;
- xalq o`yinlari, marosim va mehnat qo`shiqlari namunalarini topish va izohlash;
- folklorimizning o`ziga xos jihatlaridan misollar keltirish;
- folklor namunalarini yozib olib, ularni topshirish.
01.04.2022
Bugungi amaliyotimni “Hazrati Xojai Dod” ziyoratgohidan boshladim. Xalq orasida bu ziyoratgoh “Chinorbobo” deb ham ataladi. Bunday atalishiga sabab ming yilik chinor daraxti savlat to’kib turibdi. Chinor boyi taxminan 30 metr eni 6metrdan iborat. Chinor qaraganda go’yoki uning barglari shitirlab ming yillik tarixni so’zlayotgandek tuyuladi. Bu ziyoratgoh 5 yil oldin mahalla faollari tomonidan obodonlashtirilidi. Ziyoratgoh qozisining aytishicha bu chinor har 100 yida bir marta qaysi qismida yong’in sodir bo’ladi. Bunga sabab chinor har 100 yilda o’zini yangilab turishidir. Qozi aytishicha daraxtlar ham so’zlaydi, faqat dildan tinglaydigan inson bo’lsa bas. Bu ziyoratgoh Nodirabegim mahallasida joylashgan.
02.04.2022y.
Bugungi amaliyotimni Sariosiyo tumani Gulobod mahallada yashovchi Norbibi onamiz bn davom ettirdim. Ular bian miliy urf odatlarimiz haqida suhbatlashdim. Ular urf odatlarimiz haqida gapirar ekan, yor-yorga alohida urg’u berib kettilar. Yor yor kelinni unitilmas xotirasiga aylanishini aytib, yor-yor kuylab berdilar, men uni tefonimga yozib oldim, va diskga ko;chirdim. To’ylar haqida gapirar ekanla “Beshik to’yga” ham gapirib o’tdilar. Bu to’yning asosiy to’ylardan farqi erkaklar bu marosimga qatnashmasekanla. Beshik to’yi kuni qizning onasi qarindoshlari qoni qo’shnilarini olib yasatilgan beshikni qudasinig uyiga olib borarekan va kirayotkanda “Alla” aytib kirilar ekan. Beshik to’yida mehmonlarimiz momolarimiz onalarimiz yaxshi niyat bilan chaqaloqni olib beshikka yotqizar ekanlar, birinchi orqaga qarab shundaymi desa yo’q, yo’q deyishar ekan. O’rtasiga qilinsa yo’q-yo’q deyarekan uchunchi marta to’g’irlab belanganda shundaymi deb so’rashganda baravariga shunday-shunday deb javob berisharkan. Beshik to’yi milliy qadriyatimizning eng ulug’laridir. Onamiz yoshligini eslab 5-10 yoshimda to’ylarda qatnashganman deydi. Kelin to’yida yigitlar qarsak chalib borishgan ekan, kiyovbola uyalib kiyovbolani ustini chimildiq qilinar ekan. Atrofida o’rtoqlari yor-yor aytib borishar ekan. “Tom boshida” kabi milliy aparlarni kuylab kelinni uyiga borishar ekan va vakil so’rash marosimlari bo’lar edi. Bir ikki kun oldin “Ha” deyishga kunlar vaqt ketar edi. Kelinni olib ketish uchun gilam yoki ot bilan olib ketilgan, masofa yaqin bo’lsa piyoda yor-yor sadosi ostida olib ketilgan ekan. Qiz xonadoniga jamoaga osh tortilar ekan, kiyovnikida ham. To’y oqshomi kiyovjo’ralari bilan karnay surnay nog’oralari sadosi ostida sho’x o’yin kulgu zavqli qiyqiriqlar bilan kelinnikiga kelinar ekan. Ular chimildiq tortilganidan keyin yangasi orqali ruxsat olib “Xutbay” nikoh o’qishgan ekan. Chimildiq tortilgan xonada nozi nematlar to’la dasturxon atrofida siylanadilar, suyuq ovqat osh yeyib bo’lingach kiyov jo’ralaridan biri kelin tomonidan kiyov sarpasini sotib oladi, kiyovni qibla tarafiga qaratib unga qizni onasi tayyorlagan chopon salla kiygizilgan ekan. Kiyov jo’ralar muborakbod etilgach sunray ovozi ostida kiyovni qizni xolasi onasi bilan ko’rishgani olib kelishar ekan.