O’zbekiston milliy universiteti

Hukmdorlar maqbarasi

Yerqoʻrgʻonning yana bir ulkan xotira inshooti III-IV asrlarga taqaluvchi hukmdorlar maqbarasidir. Meʼmoriy jihatidan ushbu topilma shahar tomonga qaratilgan va uch tomondan tor yoʻlaksimon imorat bilan oʻralgan toʻrtburchak markaziy zal yoki ayvon koʻrinishiga ega boʻlgan noyob ijodiy yodgorlikdir. Majmua yuqori zinali, ehromli platformada qurilgan boʻlib, tepaga olib chiquvchi ganch surilgan pishiq gʻishtdan terilgan paradli (hashamatli) zinasi ham mavjud boʻlgan. Maqbara interüeri tuzilishi echimi mashhur kushon ibodatxonasi surxkotalning rejasini takrorlaydi. Yerqoʻrgʻonda rejalashtirishning bu turi hashamatli maqbaralar qurilishida koʻp bor qoʻllanilgan.

Yerqoʻrgʻondagi hukmdorlar dafn marosimlari oʻsha davrdagi oʻrta osiyo shahar axolisi uchun xosdir. Markaziy zal asosan yodga olish (xotira) xususiyatiga ega boʻlgan marosimlar uchun xizmat qilgan, perimetr boʻyicha joylashgan tor imoratlarda III-IV asrlardagi naxshab hukmdorlarining tozalangan suyaklari koʻmilmasi koʻmish anjomlari bilan birgalikda topilgan boʻlib, bu imoratlar suyaklar, diniy xayr-ehsonlar va xotira rekvizitlari saqlanadigan joy boʻlgan.