O‘zbеkiston rеspublikasi axborot tеxnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti samarqand filiali

EMS SQL Manager- bu ma'lumotlar bazasini yaratish va boshqarish uchun keng qamrovli, bepul vositadir. Serverning barcha ob'ektlarini, ma'lumotlar bazasi elementlari va jadvallarini qo'llab-quvvatlash qobiliyatini ta'minlaydi. Ilova operatsion tizimlarning xavfsizligini ta'minlashga alohida e'tibor beradi.
SQLyog- bu MySQL Administrator va PHPMyAdmin funktsiyalarini birlashtirgan juda kuchli va zamonaviy vositadir. Shuningdek, u pullik va bepul paketlarda ham taqdim etiladi, ularning funktsiyalari bir-biridan farq qiladi. Qulay, sezgir, foydalanuvchilar uchun qulay bo'lgan so'rovlar dizaynerini o'z ichiga oladi, Unicode-ni qo'llab-quvvatlaydi va ma'lumotlarni sinxronizatsiya qilish qobiliyatiga ega. Bundan tashqari, u SSH va HTTP, HTTPS tunnelini o'z ichiga oladi.
DBTools Manager ko'pgina ma'lumotlar import manbalarini (masalan, MSAccess, MySQL va boshqalar) qo'llab-quvvatlaydigan ma'lumotlar bazasi. Bu pullik va bepul versiyalarda taklif etiladi. Dasturchi bir nechta litsenziyani sotib olishda chegirmalar beradi. Tizim ma'lumotlar bazasini samarali boshqarish imkonini beradi. Foydalanuvchi so'rovlari muharriri, shuningdek, foydalanuvchiga kerak bo'lgan barcha shakllar va hisobotlarni yaratishga imkon beradigan sehrgar mavjudligida. Ushbu vositaning muhim afzalligi - ko'plab manbalardan (masalan, MSAccess, MSExcel, Paradox, DBF, ODBC va boshqalar) ma'lumotlarni import qilish va eksport qilish. Ilovada diagramma dizayneri ham mavjud.
MyDB Studio kuchli va qulay funktsional imkoniyatlarga ega ochiq manbali vositadir. Ba'zi cheklovlar dastur faqat Windows platformasida ishlashiga bog'liq. MyDB Studio afzalliklari orasida quyidagilar mavjud:

• 
  bir nechta ma'lumotlar bazalariga ulanish;
  
• 
  ma'lumotlar bazalarini turli formatlarda eksport qilishga imkon beradigan vositalarning mavjudligi;
  
• 
  SSH kanallari orqali ishlash;
  
• 
  ma'lumotlar qatorlarini nusxalash, ularni ko'chirish.
  

Ko'rinib turibdiki, zamonaviy ishlab chiquvchilar MySQL-ni boshqarish uchun eng keng vositalarni taklif qilmoqdalar, bu ma'lumotlar bazalari bilan ishlaydigan har kimga uning ish tajribasi va talab qilinadigan funktsiyalarga eng mos keladigan dasturlarni tanlash imkonini beradi. Yangi boshlanuvchilar uchun odatda bepul PHPMyAdmin, SQL Maestro yoki HeidiSQL dasturlarini o'rganishni boshlash tavsiya etiladi va keyin Workbench yoki Navicat kabi kuchli vositalarga o'tiladi.
Savollar

1. 
   Ma’lumotlarni relyasion boshqarish tushunchasi?
   
2. 
   Ma’lumotlarni relyasion boshqarishda qullaniladigan dasturlar?
   
3. 
   Relyasion boshqarishda grafik interfeyslar tushunchasi?