O’zbekiston respublikasi oliy

Yaradorlarga tibbiy yordam turlari:

1. 
   Birinchi tibbiy yordam jang maydonida ko’rsatiladi.
   
2. 
   Vrachgacha tibbiy yordam batalon tibbiy punktida ko’rsatiladi.
   
3. 
   Birinchi vrach yordami polk tibbiy punktida ko’rsatiladi.
   
4. 
   Kvalifikatsiyalashgan tibbiy yordam aloxida tibbiy batalon yoki aloxida tibbiy otryadlarda ko’rsatiladi.
   
5. 
   Maxsus yordam-front maydonida ko’rsatiladi, frontning ilg’or gospital bazasida va frontdan tashqari front orti gospital bazada ko’rsatiladi.
   

Jang maydonida sanitar va saninstruktor yordam ko’rsatadi. Ularning sumkasida individual bog’lov paketchasi, korin, kukrak uchun steril bog’lamlar, kuyish uchun bog’lam, narkotik, antidodli ampulalar, qon to’xtatuvchi jgutlar bor. Transport shinasi yo’q. Bular evakuatsiya bosqichida bo’lib, yul-yulakay bajariladi. Bu joyda o’z-o’ziga va o’zaro yordam ko’rsatiladi (fakat komandir ko’rsatmasiga binoan amalga oshiriladi). Saninstruktor yaradorlar uyasini tashkil etadi, yordam ko’rsatadi, yaradorlar uyasidan evakuatsiya kilinadi: Polk tibbiy punkti transport yuboradi va yaradorlarni tashiydi. Transparterlarda yaradorlar uchun oldinda 2 ta o’tiradigan, ortida 2 ta yotadiganlar uchun joy buladi.

Batalon tibbiy punktida feldsher ishlaydi, u xam yo’l-yo’lakay yordam kursatadi: Transport shinasani taqadi yoki kulbola vositalar yordamida immoblizatsiya kiladi, autoimmoblizatsiya (yaralangan qo’lni ishlovdan keyin tanaga bog’laydi, yaralangan oyoqni sog’ oyoqqa).

Jgut 3 sotdan kup vaqtga kuyilmaydi undan oshsa nekroz boshlanadi. Avgon madjixidlari kon tuxtatishni asl usulini foydalanishgan: Deshan tipidagi nina olingan, tuqima teshib, tomir tegidan trubka utkazilgan va tomir siqilgan, bunda kon aylanish kollaterallar xisobiga buladi.

Yaradorlar 3 ta batalondan polk tibbiy punktiga evakuatsiya qilinadi. Bu uch xisa oshgan yaradorlar yigindisi yaradorlar okimi deb ataladi. Polk tibbiy punktida vrachlar ishlaydi, ular xirurgik manipulyatsiyalarni bajara oladi.

Saralash maydonchasida yaralanganlarni zaxarli moddalar va radioaktiv moddalardan zaxarlanishiga kura taksimlanadi, ularni maxsus ishlov maydonchasiga (MIM) yuboriladi, u erda kisman maxsus ishlov beriladi.

Og’ir yaralanganlar bog’lov xonasiga, kolganlar evakuatsiya palatasiga va u erdan kerakli joyga yuboriladi.

Saralash evakuatsiya bulimida bajariladi:

- Ruyxatga olish (birlamchi tibbiy yordam kartasini tuldirish:
antibiotiklar, anatoksinlar, antidotlar, zardoblar, narkotiklarni
kiritish). Qushimcha jaroxatlarga kura kartada tur li rangli chiziklar
chiziladi:

• 
  Nurlanishda - xavo rang.
  
• 
  Zaxarlanishda - sarik.
  
• 
  Bakterial zararlanish - qora.
  
• 
  Qon ketish va jgut – qizil.
  

Bu karta yarador pasporti xisoblanadi.