O’zbekiston respublikasi oliy

3. Mashg’ulotning tarkibiy qismi(mazmuni):

3. 1.Nazariy qism:

Kombinirlangan jarohatlarda zamonaviy boskichli davo va yagona xarbiy dala jarroxligi kuyidagi xolatlarga asoslanadi:

1. 
   Barcha o’q sababli olingan jaroxatlar infeksiyalangan deb xisoblanadi
   

1. 
   Ushbu jaroxatlarning ko’p kismi mumkin kadar tezrok jarroxlik yordamga muxtoj.
   

2. 
   O’q jaroxatlarining infeksiyasi bilan kurashishni birdan bir yuli bu jaroxatni tez mudatda jaroxlik tozalashdir.
   
3. 
   Birinchi soatlarda tozalangan jaroxatlar eng yaxshi natijani berishadi.
   
4. 
   Yaradorlarga xirurgik yordam berishda front orti, umumxarbiy va sanitar-taktik vaziyat bilan zich bog’lik bo’lishi kerak.
   
5. 
   Jaroxatlanganlarning ko’pchiligida shok xolati kuzatiladi.
   
6. 
   Katta shikastlanishlarda ko’l-oyoklari jangovor shikastlanganlarning soni keskin oshadi.
   

Ushbu xolatlardan kelib chiqib, zamonaviy boskichli davo keyingi qoidalarni o’tkazadi:

1. 
   Yaradorlarni jang vaqtida dushmanlarning kurol-pulemyotlari ostidan olib chikish.
   
2. 
   Yaradorlarni o’z vaqtida yakin tibbiy punktlarga kerakli yordamni olish uchun olib borish.
   
3. 
   Jang chizigiga xirurgik yordam berish uchun yaqinlashish. Jarroxlik ishini jang chizigiga yakinlashtirib tashkil kilish kiyin bulsada, xirurgik yordamning yakinlashishi shikastlanganlarga xayotiy kursatma asosida erta operativ aralashuv utkazishga yordam beradi. Bunda xarakatlangan paytdan yordam kursatilgungacha bulgan ivakt va shikastlangan joydan, yordam kursatiladigan joygacha bulgan masofa nazarda tutiladi. U xam, bu xam vaziyatga karab imkon kadar kiskartirilishi kerak. Tajriba shuni kursatadiki, nafakat kechikayotgan xar bir soat (ayniksa ogir jaroxatlarda), xdr bir kilometr yul xam natijani ogirlashtiradi.
   
4. 
   Keng qamrovli jarroxlik yordami barcha yaradorlarga imkon kadar va xayotiy kursatma buyicha birinchi soatlarda va tezkor kursatma buyicha
   

birinchi sutkalarda uz vaktidagi erta xirurgik aralashuvdan yaradorlarni keyingi axvoli va ogir jaroxatdan chikishi va shikastlanishdan keyin birinchi soatlarda birlamchi jarroxlik ishlovga muxtoj engil yaradorlarning axvolini yaxshilash.

5. 
   Yaradorlarni xayotiy ko’rsatma buyicha erta gospitalizatsiyalash. Tajriba shuni kursatadiki, og’ir axvoldagi yaradorlarga erta operatsiyadan tashkari, tinchlik va operatsiyadan keyingi parvarish lozim. Juda ogir yaradorlar va ichki a’zolari shikastlanganlar operatsiyadan so’ng operatsiya kilingan boskichida bir necha kunga gospitalizatsiya kilinishi kerak, evakuatsiya kilinishiga ko’rsatma bo’lguncha.
   
6. 
   Yaradorlarni tavsiyaga ko’ra o’z vaktida evakuatsiya qilish. Yaradorlar evakuatsiyasi transportga tibbiy kursatma va karshi kursatmalarga va jaroxat soxasi va tavsiya joyiga kura, ya’ni yaradorlarni u yoki bu kategoriyasiga kura tor mutaxasis davolashi buyicha olib boriladi.
   
7. 
   Bosqichlarda yaralanganlarni evakuatsiya va tibbiy saralash. Yaralanganlarni saralash sistemali bajarilgan barcha boskichlarida yaradorlarga keng kulamda xirurgik yordam kursatish va barcha yaralanganlarga tibbiy kursatmalarga kura takkoslama yordam kursatish.
   
8. 
   Maxsus tibbiy yordam. Xarbiy va armiya ortida davolash sifatini yaxshilash uchun mutaxasislarni jalb kilish va maxsus bulim va gospitallar-neyroxirurgik, stomatologik, kuz kasalliklari, LOR, urologik, travmotologik, kukrak jaroxatlari va boshqalarga ajratish.
   
9. 
   Yaralanganlarga turli boskichlarda o’tkaziladigan yakka sistema va ketma-ket xirurgik davo. Katta mikdorda yaradorlarni ko’plab o’tkaziladigan boskichlarda davolash chora-tadbirlarini ketma-ketligini ta’minlash. Jang vaktida yaradorga bir vaktda turli usulda davo olib borish imkoniyati yuk, birorta yarador bitta davolovchi vrach nazoratida bulmaydi va kuplab boskichlardan va kuplab vrachlar kulidan utadi. Bundan tashkari, yaradorlarga yoppasiga xirurgik yordam fakatgina yakka tartibga kat’iy rioya orkali bajariladi. Yaradorlarni yakka tartibli davo utkazilishini boshkarish va nazorati front, armiya va korpus jarroxlari zimmasida buladi.
   
10. 
    Aniq va to’liq xujjatlashtirish yaradorlarni bosqichlarda saralash
    imkoniyatini beradi va yakka tartibli davo o’tkazishi va evakuatsiya
    bosqichida xajmli davolash chora-tadbirlarini ta’minlaydi.