O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim

Ishki klinik keselliklerdin tiykargi simptomlari, diagnoz ozgeshelikleri ham

emlew. Dem aliw jollari keselliklerinin simptomlari.

Okpe tokimalarinin isiniw sindromi – okpede plazma jinaliwshi

pnevmonia, oshaqli pnevmonia, okpe tuberkwlez keselliklerinde guzetilip, dene temperatwrasinin

koteriliwi, isitmali qaltiraq tutiwi, dem aliw ham jotellewde, okpenin

zararlangan qismida og’riq turishi, buning natijasida bemor yo’tala olmay

qiynalishi va nafas olishning yo’zakiligi ko’zatiladi. 2 kundan so’ng oz miqdordagi

shilimshiq yopishqoq balg’am (gohida qonli) paydo bo’ladi. Eritrotsitlarning

parchalanib ketishi natijasida tez orada balg’am qizqish jigarrang tusga

("zanglagan" balg’am) kiradi. Balg’am ko’chishi ortib boradi, lekin sutkasiga 100

ml.dan oshmaydi.

Kasallik to’zala borgani sari balg’amning yopishqoqligi kamayib, ajralishi

osonlashadi va uning qo’ng’ir rangi yo’qolib boradi.

Bemorni ko’rishning 1 - kunidayoq yo’zning giperemiyasi ko’zatiladi va

zararlangan tomonda ko’proq bilinadi, lablar sianozi, akrosianoz va burun va burun

kataklarida, yo’z va lablarda gerpetik toshmalar paydo bo’ladi.

Ko’pincha, yo’zaki, tez - tez nafas olinishi guzetilip, okpening yallig’langan

qismida harakatlanish chegaralangan bo’ladi. Kasallikning 1 - kunida okpeni

barmoq bilan urib eshitishdayoq kasallangan qismda qisqa ovozning pasayishi

holatlari aniqlanadi. Kasallikning dastlabki davrida ovoz titrashi bir muncha

kuchayadi, avjiga chiqqanda esa aniq kuchayadi.

Dastlabki eshitib ko’rishda susaygan vezikulyar nafas aniqlanadi, 2 -bosqichda

esa bronxial nafas eshitiladi. Aksariyat hollarda kasallikning birinchi kunlaridanoq

krepitasiya holatlari (cripitatio inducs), okpedagi oz miqdordagi tarqoq quruq va

nam xirillash aniqlanadi. Kasallikning okpe pardasiga tarqalishida okpe

pardasining ishqalanish - tebranish shovqini ko’zatiladi.

Kasallikning 2 - bosqichida ko’p hollarda organizmning zaharlanishi

simptomlari; bosh og’rishi, serzardalik, bo’shashish, uyqusizlik, bequvvatlik

ko’zatiladi. Og’ir holatlarda xayajonlanish, ongning xiralashuvi, alaxsirash, ruhiy

holatning o’zgarishi, gallyusinasiya ko’zatiladi. Tananing boshqa a'zolarida ham

o’zgarishlar sodir bo’ladi: taxikardiya, qon bosimining pasayishi, ba'zi hollarda

yurak faoliyatining keskin susayishi (kollaps) holatlari, okpe arteriyasi II to’n

tovushning boshqacha holatlari yo’zaga keladi. Keksaygan va qari kishilarda yurak

va yurak toj tomirlari yetishmovchiligi, ba'zi hollarda yurak urishi maromining

bo’zilishi ko’zatiladi.

Rentgen tekshiruvida okpening ma'lum bir bo’g’inlarida dog’lar ko’zatiladi.

Qonning tahlilida esa neytrofil leykositoz 20 . 109 l gacha, neyrofil yadro

tayoqchalarining chapga surilishi 6 - 30 % atrofida ekanligi ma'lum bo’ladi. Shu

jumladan, nisbiy limfopeniya ham ahamiyatga ega. EChT ning o’sishi, fibrogenlar,

sial kislotasi, seromukoid, plazmalarning yuqoriligi ko’zatiladi. S-reaktiv oqsilga

nisbatan ijobiy reaksiya. Isitmalayotgan davrida peshob (siydik) taxlilida mo’tadil

proteinuriya, tuberkwlezndruriya, kam miqdorda eritrotsitlar aniqlanishi mumkin.

Sog’ayish jarayonida ahvol yaxshilanadi, yo’tal kamayadi, nafas olish

keskinlashib, keyin sekin-asta mo’tadillashadi, bu holatda krepitatsiya eshitiladi,

tekis xirqiragan tovushlar kamayib boradi.