O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Fizik kattaliklar 

O‘zaro  bog‘lanish 

formulasi 

Misollar 

 

Chastota 

Т

1





 

s

T

1



 sekund  bo‘lsa,  

s

t

1



. 

10





aylanib chiqadi. 

 

Davri 

 



1



Т

 

10





aylanib  chiqsa, 

sekunda

t

1



 

1

,

0



T

sekund aylanish davrida aylanadi. 

Keyingi  yillar  davomida  “Kinematika  asoslari”  bo‘limining  masalalari  koordinata  metodidan 

foydalanib yechilib kelindi. Ta’lim tizimida masalalar yechishning bu xildagi usuli kinematika asoslarini 

o‘rganishda  yaxshi  natija  bermadi.  Chunki,  umumiy  o‘rta  maktablarda  trayektoriyasi  ma’lum  bo‘lgan 

asosiy harakat o‘rganiladi (to‘g‘ri chiziqli va aylana bo‘ylab harakat).  

Masala.  Bir-biriga  qarab  ikkita  avtomobil  yo‘lga  tushdi.  Birinchi  avtomobilning  tezligi  60 

km\soat,  ikkinchisiniki  90km\soat  yoqilg‘i  quyish  shoxobchasiga  yetib  kelib,  ular  bir-biri  bilan 

uchrashdilar. Shundan sung ular yana o‘z yo‘llarini davom ettirdilar. Uchrashuvdan 30 min keyingi har 

birining vaziyatini va bu vaqtdagi ular orasidagi masofani toping. 

---

 

O‘quvchilarga masalalar yechishning birinchi etapida masalalarni umumiy ko‘rinishda yechishga 

shoshilmaslik  kerak.  Eng  asosiysi  o‘quvchilarni  masalalar  yechishning  logikasi  asosiy  formuladagi 

izlangan kattaliklarni hisoblashga o‘rgatish  trayektoriya usulini qo‘llash zarurdir.