Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Ma’naviy tavakkalchilik bu muammo boʻlib, u agent deb atalgan bir shaxs prinsipal-agent deb atalgan boshqa bir shaxsning topshirigʻini bajarishida vujudga keladi. Agar prinsipal-agent agentning xatti- harakatini toʻliq nazorat qila olmasa, u holda agent prinsipal-agent oʻylaganidan koʻra kamroq samara bilan ishlaydi. Ma’naviy tavakkalchilik bu tavakkal yoki “xavf” boʻlib, unda agent notoʻgʻri yoki axloqsiz xatti-harakat qiladi. Bunday holatlarda prinsipal-agent koproq masʼuliyat bilan ishga yondashishi uchun har xil ragʻbatlantirishlardan foydalanadi.

Ish bilan bandlik munosabatlari klassik misoldir. Prinsipial-agent bu ish beruvchi, agent bu ishchi. Axloqiy xavf muammosi bu yaxshi nazorat ostida boʻlmagan ishchining oʻz javobgarligidagi ishdan qochishi. Ish beruvchilar bunga turlicha javob qaytarishlari mumkin:

• 
  Yaxshiroq nazorat qilish. Ota-onalar yonlangan enagalarni ular yoʻqligida bolalariga munosabatini koʻrish uchun uyga yashirin kameralar oʻrnatishadi. Maqsad masʼuliyatsiz munosabatni tutish.
  
• 
  Yuqori darajadagi oylik. Ish haqi samaradorligi nazariyasiga koʻra, ba’zi ish beruvchilar oʻz ishchilariga oylikni mehnat bozoridagi narxdan yuqoriroq toʻlashni afzal deb bilishadi. Oddiy darajadan yuqoriroq oylik oladigan ishchi oʻz ishidan notoʻgʻri yoʻlda foydalanishi kamroq ehtimolda, chunki agar u qoʻlga tushsa va haydalsa u qayta bunday oylik toʻlanadigan joy topa olmasligi mumkun.
  

Ish beruvchi axloqiy xavf kamaytirish uchun ushbu yoʻllardan istaganini tanlashi mumkin.