O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti pedagogika va psixologiya yo’nalishi 20-4 (S)

Lekin ayrim eksperimentlarda teskari effekt xam kuzatildi, ya’ni, boshkalar ta’sirida individ reaksiyalaridagi tormozlanish faoliyatining susayishi xolatlari kuzatildi. Bu xodisa fanda ingibisiya nomini oldi. Lekin olingan faktlarning kandayligidan kati nazar, olimlar uchun kichik guruxlar asosiy tadkikot mavzuiga aylanib koldi va ular natijasida kator konuniyatlar ochildi.

Birinchidan, kichik guruxlarning x;ajmi, uni tashkil etuvchi shaxslar soni xususida shunday fikrga kelindiki, kichik gurux “diada” - ikki kishidan tortib, to maktab sharoitida 30-40 kishigacha deb kabul kilindi. Ikki kishilik gurux deyilganda, avvalo oila - yangi shakllangan oila kuprok nazarda tutiladi. Lekin samarali uzaro ta’sir nazarda tutilganda “±7-2” kishi nazarda tutiladi. Bunday gurux turli ijtimoiy-psixologik tadkikotlar uchun xam, ijtimoiy-psixologik treninglar utkazish uchun xam kulay xisoblanadi.

Birinchidan, kichik guruxlarning x;ajmi, uni tashkil etuvchi shaxslar soni xususida shunday fikrga kelindiki, kichik gurux “diada” - ikki kishidan tortib, to maktab sharoitida 30-40 kishigacha deb kabul kilindi. Ikki kishilik gurux deyilganda, avvalo oila - yangi shakllangan oila kuprok nazarda tutiladi. Lekin samarali uzaro ta’sir nazarda tutilganda “±7-2” kishi nazarda tutiladi. Bunday gurux turli ijtimoiy-psixologik tadkikotlar uchun xam, ijtimoiy-psixologik treninglar utkazish uchun xam kulay xisoblanadi.

Ikkinchidan, guruxning ulchami kanchalik katta bulsa, uning aloxida olingan shaxslar uchun kadrsizlanib borish xavfi kuchayadi. Ya’ni, shaxening kupchilikdan iborat guruxdan uzini tortish va uning normalarini buzishga moyilligi ortib boradi. Uchinchidan, guruxning xajmi kichiklashib borgan sari shaxslararo uzaro munosabatlar taranglashib boradi. Chunki, shaxslarning bir-birlari oldida mas’uliyatlarining oshishi va yakindan bilishlari ularning uRtasidagi alokalarda doimo aniklik bulishini talab kiladi. Munosabatlardagi xar kanday disbalanslar ochik xoldagi ziddiyatlarni keltirib chikaradi.

• Ikkinchidan, guruxning ulchami kanchalik katta bulsa, uning aloxida olingan shaxslar uchun kadrsizlanib borish xavfi kuchayadi. Ya’ni, shaxening kupchilikdan iborat guruxdan uzini tortish va uning normalarini buzishga moyilligi ortib boradi. Uchinchidan, guruxning xajmi kichiklashib borgan sari shaxslararo uzaro munosabatlar taranglashib boradi. Chunki, shaxslarning bir-birlari oldida mas’uliyatlarining oshishi va yakindan bilishlari ularning uRtasidagi alokalarda doimo aniklik bulishini talab kiladi. Munosabatlardagi xar kanday disbalanslar ochik xoldagi ziddiyatlarni keltirib chikaradi.