Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

 
Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar: 
1.
 
Chet tilinio‘qitishmetodikasiqaysifanlarbilanaloqador? 
Nimauchunaynanshufanlarbilanaloqasibor deb o‘ylaysiz?
 
2.
 
Metodologiyaningtilshunoslikbilano‘zarobog‘liqliginimalarbilanbelgilan
adi?
 
3.
 
Xitoytilinio‘rganishdaonatiliqoidalarinimukammalbilishqanchalarmuhim 
deb o‘ylaysiz?
 
 
 

---

25 
2- Bo‘lim. Fanning predmeti va tarkibiy qismlari
2.1-§ Chet tili o‘qitish maqsadlari 
O‘quvmashg‘ulotiningmaqsadi:
Zamonaviy chet tillari o‘qitishda 
kommunikativ kompetentsiyani shakllantirish, ta’limning asosiy tamoyillari, 
zamonaviy maktab va universitet ta’limi bugungi kundagi vazifalari va chet tili 
o‘qitishning asosiy maqsadlari haqida bilim berish. 
 
 
Tayanch 
so‘z 
 
va 
 
iboralar: 
 
lingvistikkompetentsiya, 
sotsiolingvistikkompetentsiya,sotsiomadaniykompetensiya,strategikkompetents
iya, ijtimoiykompetentsiya, amaliy, ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi.
 
Chet 
tilinio‘qitishmaqsadlariengmuhimuslubiykategoriyahisoblanadi.Maqsadnianiql
ashkeyingibarchabosqichvatanlovlarnianiqlaydi. 
Zamonaviychettillaribo‘yichaEvropaKengashinuqtainazaridanchettillarinio‘qiti
shningasosiymaqsadikommunikativkompetentsiyanishakllantirishdir. 
Uningbirnechtatarkibiyqismlariajralibturadi: 
1.
lingvistikkompetentsiya 
- 
butiltizimi, 
nutqdatilbirliklariningishlashqoidalarito‘g‘risidabilimlargaegabo‘lishvabutizim
danboshqaodamlarningfikrlarinitushunishvao‘zfikrlariniog‘zakivayozmaravish
daifodalashuchunfoydalanishqobiliyatidir. 
2.
Sotsiolingvistikkompetensiya 
- 
butildanfoydalanganholdafikrlarnishakllantirishvashakllantirishusullarini, 
shuningdeknutqdatildanfoydalanishqobiliyatinibilish. 
3.
Sotsiomadaniykompetensiyatalabalaronatilidaso‘zlashuvchilarningijtimoi
yvanutqiyxatti-harakatlariningmilliy-madaniyxususiyatlarini: 
ularningurf-
odatlari, odob-axloqqoidalari, ijtimoiystereotiplar, tarixvamadaniyatlarni, 
shuningdek, bubilimlarnialoqajarayonidaqo‘llashusullarinio‘rganishnianglatadi. 
4.
Strategikkompetentsiya 
- 
butalabachettillaridaginutqvaijtimoiymuloqottajribasini, 
shuningdek, 
tilbilishidagibo‘shliqlarnito‘ldirishimumkinbo‘lgankompetentsiya. 
5.
Ijtimoiykompetentsiyaboshqaodamlarbilanmuloqotgakirishishistagivaqob
iliyatida, 
aloqaholatidayurishvasuhbatdoshningkommunikativniyatigavavaziyatgamuvofi
qbayonottuzishqobiliyatidanamoyonbo‘ladi. 
Sobiqittifoqolimlarichettilinio‘qitishmetodologiyasidato‘rtjihatajralibturadideyi
shgan:o‘quvamaliytomoni;tarbiyaviyjihati;ta’limiyjihati; rivojlantiruvchijihati. 
1.
O‘quvamaliyjihati: 
talabalarchettillarnialoqavositasisifatidao‘zlashtiradilarvaundanog‘zakivayozm
aravishdafoydalanaolishlarikerak. 
Gapirishfaoliyatining 
4 
turinio‘zlashtirishhaqida gap boradi, ya’ni: retseptiv - tinglashvao‘qish, samarali 

---

26 
- nutqvayozish, shuningdek,tilningtegishliuchjihati - lug‘at, grammatika, 
fonetika. 
2.
Tarbiyaviyjihat–o‘quvchidunyoqarashini, 
vatanparvarlikni, 
axloqiy, 
estetikvama’naviyjihatdanrivojlanganshaxsnishakllantirish.
3.
Ta’limiyjihato‘rganilayotganmamlakatningmadaniyati, 
shujumladan,adabiyot, musiqa, arxitektura, rasm, tarixvaboshqalar, shuningdek, 
tilningtuzilishi, 
uningtizimi, 
xarakteri, 
xususiyatlari, 
o‘xshashliklarivaonatilibilanfarqlarito‘g‘risidabilimlargaegabo‘lishdir. 
4.
Rivojlanayotgantomonfikrlarniifodaetishvositalarinibilish, 
tiltuyg‘usi, 
hissiyidrok, motivatsionsohavaaloqako‘nikmalarinirivojlantirishnita’minlaydi. 
Ma’lumki,bugungikundata’limdagiasosiytamoyilma’lumot, bilimberishemas, 
balkifaoliyatjarayonidama’lumotvabilimolishgao‘rgatishdir. 
Bilimningo‘zi, 
ulardanfoydalanishuchunma’lumko‘nikmavaqobiliyatlardantashqari, 
insontarbiyasivaunimaktabdantashqaridagi 
real 
faoliyatgatayyorlashmuammosinihalqilmaydi. 
Zamonaviymaktabvauniversitetta’limiharqandaymutaxassistomonidantala
bqilinadiganvakolatlargamuvofiqbugungikundaquyidagivazifalarnihalqilishiker
ak: 
1.
Turlimuammolarnihalqilishgatayyorliknishakllantirish 
2.
Insonningbutunhayotidavomidao‘rganishistaginingrivojlanishi. 
UstozJamolJalolov ham mazkur masala bo‘yichao‘zkitoblaridachet 
tiliningquyidagito‘rt maqsadiniko ‘rsatibo‘tadilar: 
“1. Amaliy maqsad. Amaliyotni «og‘zaki nutq» yoki «gapirish» deb yuritish 
kabi xato fikrlar ham mavjud. Chet tilini amaliy egallash, o‘zgalar nutqini 
tushunish va o‘z fikrini bayon etish degan umumiy ta’rif to‘g‘ridir. O‘rta 
maktabda chet tili amaliy o‘rganilishining