O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 

noishlab chiqarish asosiy fondlari.
 
Ishlab chiqarish jarayonida buyumlashgan-natural shaklda ishtirok etadigan 
va ko’plab ishlab chiqarish tsikllari davomida o’zining qiymatini tayyor 
mahsulotga qismlarga bo’lib o’tkazuvchi mehnat vositalariga asosiy ishlab 
chiqarish fondlari deyiladi. 
Noishlab chiqarish asosiy fondlarining tarkibiga XYuSning balansida 
bo’lgan va noishlab chiqarish maqsadlari uchun foydala-nishga mo’ljallangan 
XYuSning mulklari kiradi. Ular bo’yicha amortizatsiya hisoblanmaydi. Bu 
fondlarning qiymati ularning eskirishi munosabati bilan XYuSning foydasi 
hisobidan takror ishlab chiqariladi. 
Asosiy ishlab chiqarish fondlarining tarkibiy tuzilmasi tarmoq, texnologik, 
ishlab chiqarish va xizmat qilish muddati jihatidan bo’lishi mumkin. Tarmoq 
tuzilmasi alohida olingan tarmoqdagi asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymatining 
butun iqtisodiyot bo’yicha shu fondlar qiymatidagi salmog’ini xarakter-laydi. 
Asosiy ishlab chiqarish fondlarining texnologik tuzilma-si alohida guruh ichidagi 
turli ko’rinishlarining salmog’ini ko’rsatadi. Ishlab chiqarish tarkibiy tuzilmasi 
ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etayotgan mehnat vositalari turli ko’rinish-
larining nisbatidan iborat bo’lib, investitsiyalarning texnologik ilg’orligi va 
ularning oqilona joylashtirilganligini aks ettira-di. Asosiy fondlarning xizmat qilish 
muddati jihatidan tarki-biy tuzilmasi ularning ahvolini yosh guruhlari va takror 
ishlab chiqarish sur’atlari bo’yicha ifodalaydi. Keyingi yillarda asosiy fondlarning 
etarli darajada faol takror ishlab chiqarilmagan-ligi uchun ularning yoshi va 
eskirishi ortib bormoqda. 
Asosiy fondlar pulli tarzda baholanadi va hisoblanadi hamda buxgalteriya 
hisobida asosiy vositalar sifatida aniqlana-di. Ularning tarkibiga quyidagilar kiradi: 

---


binolar;