O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi o’rtamaxsus kasb-hunar ta’limi markazi farpi qoshidagi yormozor akademik litseyi talabasi mamadaliyeva nodiraning geometriya fanidan “stereometriya” bo’limidan silindr, konus

N Y U T O N N I NG II Q O N U N I

• HARAKAT QONUNLARI
• NYUTONNING BIRINCHI QONUNI
• NYUTONNING IKKINCHI QONUNI
• KUCH. KUCHLARNI O’LCHASH
• NYUTONNING UCHINCHI QONUNI

• R E J A

HARAKAT QONUNLARI

• Makroskopik jismlarning harakat qonunlarini birinchi bo'lib 1686 yilda Isaak Nyuton ifodalab berdi va shuning uchun uning nomi bilan Nyuton qonunlari deb ataladi. Biz «kashf qildi» so'zini emas «ifodalab berdi» so'zini ongli ravishda ishlatdik. Gap shundaki, Nyutongacha yashagan juda ko'p olimlar harakatni o'rganish bilan shug'ullanishgan. Asosan Italiya olimi Galileo Galiley bu sohada juda ko'p ishlar qildi. Nyuton o'zining o'tmishdoshlarining ishlarini sinchiklab o'rganib chiqdi va ijodiy umumlashtirdi. Nyuton bu bilan harakat haqidagi ta'limotni faqat rivojlantiribgina qolmay, balki keyinchalik mexanik harakatning tasdiqlanib aniqlashtirilgan tugal nazariyasini yaratdi.

• ISAAK
• NYUTON

• Harakat qonunlarini o'rganishga kirisha turib, ular tajriba dalillarining umumlashtirilgan ekanini nazarda tutish kerak. Ularni mantiqiy yoki alohida tajribalaridan keltirib chiqarish mumkin emas. Bu qonunlarning o'rinliligi inson qo'lidan keladigan barcha tajribalar sistemasida yuqori aniqlikda tasdiqlanadi. Nyuton qonunlarini alohidaalohida o'rganamiz. Shunday qilinganda ularni tushunish qulay bo'ladi. Biroq harakat qonunlari o'zaro bog'langan va yagona sistemani tashkil qiladi.