О‘zbekiston respublikasi qishloq xо‘jaligi vazirligi о‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus

g

• g

• Ishlab chiqarish infratuzilmasining iqtisodiy mohiyati
• Hozirgi vaqtda g'alla va don mahsulotlarining 10-15% gacha nobud bo'lgan. Bu esa, o‘z navbatida, iqtisodiyotga zarar keltiradi. Dunyo miqyosida don mahsulotlari 3 ta tartibda saqlanadi:¬
• - don massasini quruq holatda saqlash;
• - don massasini sovutilgan holatda saqlash;
• - havo o'tkazmaydigan saqlash.
• Umuman olganda, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari turiga qarab, ularni saqlash uchun zamonaviy omborxonalar va muzlatgichlar qurishni tashkil etish zarur.
• Qishloq xo‘jaligi korxonalari uchun o‘z mahsulotlarini sotish, ya’ni iste’molchilarga yetkazib berish juda muhim. Ayni paytda mamlakatimizda bu borada tajriba yo‘qligi, fermer xo‘jaliklari bozor kon’yunkturasini yaxshi bilmasligi tufayli bankrotlik holatlari tez-tez uchrab turadi. Fermer xo'jaliklarida mahsulot sotishdan oldin bozor holatini bilish kerak. O‘tgan yil yakunlarini inobatga olgan holda kelgusi yilda qaysi mahsulotlarga bo‘lgan talab ortishi yoki kamayishi, shuningdek, yil yakunida yuqori rentabellik bilan qaysi turdagi mahsulotlar ishlab chiqarilishi bozor kon’yunkturasi bilan belgilanadi.¬¬
• Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarish infratuzilmasining har bir tarmog‘idagi kamchiliklarni bartaraf etish uchun zarur hollarda kapital qo‘yilmalarni jalb etish zarur. Mavjud ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish dolzarb masaladir. Infratuzilmaning har bir tarmog‘ida xoh agroservis tarmoqlari bo‘ladimi, xoh xizmat ko‘rsatuvchi korxonalar tayyor mahsulotni iste’molchiga yetkazishda eng samarali va jahon talablariga javob beradigan zamonaviy uskunalar bilan ta’minlangan. Bu muammolarni o‘z vaqtida hal etish, birinchidan, qishloq xo‘jaligi korxonalarining ishlab chiqarish jarayonini rivojlantirish, ikkinchidan, aholining oziq-ovqat va boshqa mahsulotlarga bo‘lgan talabini to‘liq qondirish imkonini beradi.

g

• g

• Qishloq xo'jaligini rivojlantirishda ijtimoiy infratuzilmaning o'rni
• Ijtimoiy infratuzilma tushunchasi va ijtimoiy infratuzilmaning vazifalari.
• Qishloq xo'jaligi korxonalarining samarali ishlab chiqarishi mehnat jarayonida bo'lgani kabi, ishchi kuchini takror ishlab chiqarish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish kerak. Ijtimoiy qurilish va xizmat ko‘rsatish bo‘limlari ushbu vazifani bajarishga qaratilgan.
• Ijtimoiy infratuzilmaning o'zi jamiyat ishlab chiqaruvchi kuchlarining bir qismini aks ettiradi, u mehnat jarayonida ishchilarning samarali ishlashi uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan. Ijtimoiy infratuzilmaning asosiy vazifasi qishloq aholisining ijtimoiy-maishiy sharoitlarini yanada yaxshilashdan iborat. Ijtimoiy infratuzilma yakuniy mahsulot yaratishda bevosita ishtirok etmaydi, lekin ular ishlab chiqarish jarayonining normal rivojlanishi uchun sharoit yaratadi.
• Ijtimoiy infratuzilmaning ahamiyati shundaki, u malakali ishchilarga bo'lgan talabni rivojlantirishni tartibga soladi, kadrlar ko'payishiga va ularning qishloq xo'jaligi, mehnatni muhofaza qilish va sog'liqni saqlash bilan bog'lanishiga yordam beradi. Ijtimoiy infratuzilma bo'limlari nafaqat korxona ishchilarining, balki ularning oila a'zolarining kommunal ehtiyojlarini qondirish uchun sharoit yaratish bilan shug'ullanadi.
• Ijtimoiy infratuzilma qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishining xususiyatlarini aks ettiruvchi o'ziga xos xususiyatlarga ega. Ijtimoiy infratuzilma ob'ektlari qishloq xo'jaligi korxonalari va qishloq aholisi mablag'lari hisobidan yoki uy-joy, bolalar bog'chalari, maktablar, poliklinikalar, kommunikatsiyalar va boshqalarni qurish uchun davlat mablag'laridan samarali foydalanish hisobiga quriladi. Qishloq ijtimoiy infratuzilma bo‘limlari nafaqat qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi bilan shug‘ullanuvchilarga, balki qishloq xo‘jaligi korxonasi hududida yashovchi qolgan aholiga ham xizmat ko‘rsatadi.
• Odatda qishloq joylarda ijtimoiy infratuzilma xo‘jalik bo‘ylab joylashgani ulardan samarali foydalanishni qiyinlashtiradi. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining mavsumiyligi ijtimoiy infratuzilma bo‘limlari va xizmatlari ishiga ham ta’sir ko‘rsatmoqda.
• Ijtimoiy infratuzilma ob'ektlarini tashkil etish va ulardan to'g'ri foydalanish ular joylashgan qishloq xo'jaligi korxonasining iqtisodiy rivojlanish darajasiga bog'liq. Uy xo'jaliklari ijtimoiy infratuzilma bo'limlarini shakllantirish uchun zarur bo'lgan moddiy va mehnat resurslarini ajratadilar.