O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi

Yangi tug‘ilgan va emizikli bolalarning boshi katta bo‘lib, tanasining kattalarda esa qismini tashkil etadi, kattalamikiga nisbatan bosh suyagi yuz skeletiga qaraganda ancha rivojlangandir. Bu kichik bolalarda jag‘larni ikki tomonga ayiradigan tishlarning yo‘qligiga va burun hamda uning qo‘shimcha bo‘shliqlari zaif rivojlanganligiga bog‘Iiq. Kichik bolalarning bosh suyagi bir-biridan chok orqali ajralib turgan suyaklardan iborat, bir necha suyaklarning qo‘shilgan joyidagi suyaksiz oraliq liqildoq deb ataladi. Bosh suyagining har bir tomonida ikkita yon liqildog'i o‘rnashgan. 1) chakka, ensa va tepa suyaklarining o‘rtasida; 2) peshona, tepa va chakka suyaklarining o‘rtasida. Bu liqildoqlar, odatda juda erta — hayotning ikkinchi oyida yopiladi. Bola chala tug‘ilgan bo‘lsa yoki bosh istisqosi kasalligiga yo‘liqsa, liqildoqlar uzoq vaqtgacha yopilmaydi.

• Yangi tug‘ilgan va emizikli bolalarning boshi katta bo‘lib, tanasining kattalarda esa qismini tashkil etadi, kattalamikiga nisbatan bosh suyagi yuz skeletiga qaraganda ancha rivojlangandir. Bu kichik bolalarda jag‘larni ikki tomonga ayiradigan tishlarning yo‘qligiga va burun hamda uning qo‘shimcha bo‘shliqlari zaif rivojlanganligiga bog‘Iiq. Kichik bolalarning bosh suyagi bir-biridan chok orqali ajralib turgan suyaklardan iborat, bir necha suyaklarning qo‘shilgan joyidagi suyaksiz oraliq liqildoq deb ataladi. Bosh suyagining har bir tomonida ikkita yon liqildog'i o‘rnashgan. 1) chakka, ensa va tepa suyaklarining o‘rtasida; 2) peshona, tepa va chakka suyaklarining o‘rtasida. Bu liqildoqlar, odatda juda erta — hayotning ikkinchi oyida yopiladi. Bola chala tug‘ilgan bo‘lsa yoki bosh istisqosi kasalligiga yo‘liqsa, liqildoqlar uzoq vaqtgacha yopilmaydi.

Keyinchalik liqildoq asta-sekin kichrayadi va odatda bola 15-18 oylik bo‘lganda yopiladi. Bola raxit, bosh istisqosi va miksedema kasalligi bilan og‘risa, liqildoqlar uzoq vaqtgacha yopilmaydi. Liqildoqlaming vaqtidan oldin yopilishi, asosan bosh miyaning yetarlicha rivojlanmaganligi sababli paydo bo‘ladigan mikrotsefaliyada, ya’ni kallaning odatdagidan kichik bo‘lishida ko‘rinadi. Bu sabablardan tashqari, bolaning shaxsiy xusu- siyatining ham katta ahamiyati bor: mutlaqo sog‘lom bolalarda liqildoqlar vaqtidan oldinroq yoki kechroq yopilishi ham mumkin.

• Keyinchalik liqildoq asta-sekin kichrayadi va odatda bola 15-18 oylik bo‘lganda yopiladi. Bola raxit, bosh istisqosi va miksedema kasalligi bilan og‘risa, liqildoqlar uzoq vaqtgacha yopilmaydi. Liqildoqlaming vaqtidan oldin yopilishi, asosan bosh miyaning yetarlicha rivojlanmaganligi sababli paydo bo‘ladigan mikrotsefaliyada, ya’ni kallaning odatdagidan kichik bo‘lishida ko‘rinadi. Bu sabablardan tashqari, bolaning shaxsiy xusu- siyatining ham katta ahamiyati bor: mutlaqo sog‘lom bolalarda liqildoqlar vaqtidan oldinroq yoki kechroq yopilishi ham mumkin.