O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi

Odatda, liqildoq nafas oladi — bolaning nafas olishi va pulsi bilan bir vaqtda uning chiqib tushishini sathidan yaqqol ko‘rish mumkin. Biroq isitmalayotgan bolalarda liqildoq odatda birmuncha bo‘rtadi va kuchli harakatlanadi. Bosh suyak ichi bosimining ko‘tarilishida, chunonchi, istisqosida bosh suyak ichi yallig‘lanishi jarayonlarida liqildoq bo‘rtib chiqadi, taranglashadi, nafas olishda, tomir urishida chiqib-tushib turishi sekinlashadi yoki butunlay yo‘qoladi. Lekin shuni esda tutish kerakki, sog‘lom bola baqirganida liqildoq bo‘rtayib chiqib taranglashishi mumkin. Suyak ichi bosimining kamayishida, chunonchi, yurak faoliyatining zaiflanishida, eksikozda liqildoq chuqurlashadi. Raxitda, bosh istisqosida liqildoq kengayadi.

• Odatda, liqildoq nafas oladi — bolaning nafas olishi va pulsi bilan bir vaqtda uning chiqib tushishini sathidan yaqqol ko‘rish mumkin. Biroq isitmalayotgan bolalarda liqildoq odatda birmuncha bo‘rtadi va kuchli harakatlanadi. Bosh suyak ichi bosimining ko‘tarilishida, chunonchi, istisqosida bosh suyak ichi yallig‘lanishi jarayonlarida liqildoq bo‘rtib chiqadi, taranglashadi, nafas olishda, tomir urishida chiqib-tushib turishi sekinlashadi yoki butunlay yo‘qoladi. Lekin shuni esda tutish kerakki, sog‘lom bola baqirganida liqildoq bo‘rtayib chiqib taranglashishi mumkin. Suyak ichi bosimining kamayishida, chunonchi, yurak faoliyatining zaiflanishida, eksikozda liqildoq chuqurlashadi. Raxitda, bosh istisqosida liqildoq kengayadi.

Sut tishlari — doimiy tishlar chiqqunga qadar bolalik davrida bo‘ladigan tishlardir (yangi tug‘ilgan bolada tish bo‘lmaydi, mustasno tariqasida bo‘lganda ham odatda ular tez tushib ketadi). Sut tishlari sog‘lom bola 6-7 oylik bo‘lganda ikkita pastki o‘rta kurak tish, 8 oylikda tepa o‘rta kurak tishlari chiqadi. Shunday qilib, bola 8 oylik bo‘lganda uning 4 ta tishi chiqadi. Keyingi 4 oy mobaynida bolaning yana 4 ta tishi chiqadi, nihoyat, bir yashar bolaning(8 ta kurak tishi bo‘ladi. Bola hayotining 12-15 oylarida kictrilc old jag‘ tishlari, 18-20 oylarida qoziq tishlari, 22-24 oylarda kichik orqa jag‘ tishlari paydo bo‘ladi. Shunday qilib, 2 yashar bolaning 20 ta sut tishlari bo‘ladi

• Sut tishlari — doimiy tishlar chiqqunga qadar bolalik davrida bo‘ladigan tishlardir (yangi tug‘ilgan bolada tish bo‘lmaydi, mustasno tariqasida bo‘lganda ham odatda ular tez tushib ketadi). Sut tishlari sog‘lom bola 6-7 oylik bo‘lganda ikkita pastki o‘rta kurak tish, 8 oylikda tepa o‘rta kurak tishlari chiqadi. Shunday qilib, bola 8 oylik bo‘lganda uning 4 ta tishi chiqadi. Keyingi 4 oy mobaynida bolaning yana 4 ta tishi chiqadi, nihoyat, bir yashar bolaning(8 ta kurak tishi bo‘ladi. Bola hayotining 12-15 oylarida kictrilc old jag‘ tishlari, 18-20 oylarida qoziq tishlari, 22-24 oylarda kichik orqa jag‘ tishlari paydo bo‘ladi. Shunday qilib, 2 yashar bolaning 20 ta sut tishlari bo‘ladi