O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot instituti

Uy ishlarini tashkil qilish metodikasi

O‘quvchilarning uy ishiga ta‘lim – tarbiya va rivojlantirish kabi muhim vazifalar qo‘yiladi. Biroq amaliyotda o‘qituvchi asosiy e’tiborini dars muammolariga qaratib, bu vazifalarni har doim ham amalga oshiravermaydi. Uy vazifasini tayyorlayotganda shuni unutmaslik kerakki, u darslar orasidagi bir pog‘onadir va uni o‘quvchi mustaqil bajarib, o‘tilgan materialni o‘zlashtiradi va yangi bilimni qabul qilishga tayyorlanadi.
O‘quv materialini mustahkamlash bosqichida tabaqalashtirilgan uy vazifalaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Har bir o‘quvchi mustaqil misollar yecha olishi uchun turli xildagi maslahatchi-kartochkalardan foydalanishi mumkin. Masalan, III sinfda o‘quvchilar 23*4 va 4*23 ko‘rinishidagi ko‘paytirish usuli bilan tanishdilar. Uyga ushbu misollarni yechish topshirilgan :
17*4 3*29
23*6 13*7
Turli xil guruh o‘quvchilariga ushbu maslahatchi-kartochkalar beriladi :
I kartochka.
Misollarni yechishni tugalla :
17*4= (10+7)*4=10*4+7*4=….+….=….
23*6=(20+3)*6= 20*6+3*6=….+….=….
3*29=29*3=(20+9)*3=20*3+9*3=….+….=….
Uy ishi barcha bolalar uni mustaqil bajarishga tayyor bo‘lganlaridagina samaralidir. Shu sababli o‘quvchilarni o‘qituvchi tayyorlashi lozim. O‘quvchilarni uy vazifalarini tayyorlashga o‘rgatishda ularning e’tibori yo uning mazmunini tahlil etishga, yoki bajarish usuliga, yoki taxt qilinishiga qaratilishi lozim. Masalan bolalarning uyda bajarilishi uchun bunday masala berilgan : “Birinchi kuni 800 kg pecheni, ikkinchi kuni 900 kg pecheni sotildi. Birinchi kuni ikkinchi kunga qaraganda 10 yashik kam pecheni sotilgan. Ikki kunda necha yashik pecheni sotilgan ?
Sinfning o‘zida bolalar masalaning sharti bilan tanishadilar. Bolalar bilan suhbat chog‘ida o’qituvchi birinchi kuni nega ikkinchi kundagidan 10 yashik kam pecheni sotilganligini aniqlaydi. Bolalar masala shartini to‘g‘ri tushunganliklarini aniqlaganidan so‘ng o‘qituvchi uni uyga yechishni taklif qiladi. Uyga beriladigan topshiriq faqat misol yoki masaladan iborat bo‘lmay, balki har xil didaktik o‘yin shaklida yoki test topshiriqlari formasida ham bo‘lishi mumkin. Bunday usuldagi topshiriqlar o‘quvchilarning uy ishini bajarishdagi qiziqishlarini yanada orttiradi. Masalan, quyidagi kabi topshiriqlar berish mumkin :
2- sinfga oid turli xil mavzularda.
1. Maktabdan uygacha qadamingni sana.
2. Otangning yoshi seni yoshingdan necha yosh ortiq ?
3. O‘tiradigan stulingning uzunliklarini o‘lcha.
4. O‘z xonangni deraza romlari nechta?
5. Sinf xonasidan maktab darvozasigacha bo‘lgan masofani ikki qadamlab sana.
6. Tomonlari 5 sm va 3 smli to‘rtburchaklar yasa.