O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi “din psixologiyasi va pedagogikа” kafedrasi 5A. Elektron resurs materiali

O‘ZBEKISTON XALQARO ISLOM AKADEMIYASI
“DIN PSIXOLOGIYASI VA PEDAGOGIKА”
KAFEDRASI
5A.ELEKTRON RESURS MATERIALI

Kurs	2 3	Yo‘nalish	Islomshunoslik, Dinshunoslik, Filologiya
Fan	Umumiy pedagogika	Mavzu:	Jadidlar pedagogikasi. Mahmudxo’ja Behbudiyning pedagogik qarashlari.
O‘qituvchi:	prof.A.Turgunova

MUMTOZ SHARQ FILOLOGIYASI FAKULTETI
INTERNATIONAL ISLAMIC ACADEMY OF UZBEKISTAN

Reja:

• ХХ asrning 1-choragida Turkistonda maktablar tizimi.
• Turkistonda rus maktablarining ochilishi. Yerlik aholi uchun rus-tuzem maktablarining tashkil etilishi.
• Turkistonda jadidchilik harakati. Yangi usul maktablarining ochilishi.
• Mahmudxo’ja Behbudiy, Munavvar Qori, Abdulla Avloniy, Abduqodir Shakuriylarning yangi usul maktablarini tashkil etishdagi ma'rifatparvarlik xizmatlari.
• Mahmudxo’ja Behbudiyning pedagogik qarashlari.

Foydalanish uchun adabiyotlar rо‘yxati
1.Hashimov K., Nishonova S. Pedagogika tarixi / Darslik. – Toshkent: “Istiqlol” nashriyoti, 2005.
2.Mavlonova R., To’rayeva O, Holiqberdiyev K. Pedagogika / Kasb-hunar kollejlari uchun darslik. Ikkinchi nashr. – Toshkent: O’qituvchi, 2001.
3.Pedagogika (Pedagogika nazariyasi va tarixi). Oliy o’quv yurtlari uchun darslik. J.Hasanboev , O’zR Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi. – T.: Noshir, 2011.- 456 b.
4.Pedagogika nazariyasi va tarixi. Pedagogika nazariyasi. 1-qism / Oliy o’quv yurtlari uchun darslik. M.X.Toxtaxodjayevaning umumiy tahriri ostida. – Toshkent: “Iqtisod-moliya”, 2007.
5.Axmedova M.E., Niyozov G. “Pedagogika tarixidan seminar mashg’ulotlari” o’quv qo’llanma T:2011, Noshir nashriyoti 157 b.
Madrasalar
(400 dan ortiq)
Jaididlarning harakat dasturini bilasizmi?

• .Diniy tasavvuf va fonatizmga qarshi kurash.
• .Diniy aqidalarga asoslangan о‘rta asr maktablari о‘rniga Yevropa qabilidagi dunyoviy ilmlarni ona tilida о‘qitishga moslangan yangi usuldagi maktablarni tashkil etish, feodal davri maoriya tizimini islox qilish.
• .Jadidchilik g‘oyalarini keng xalq ommasiga yetkazish niyatida yangi о‘zbek adabiyo tilini ishlab chiqish, matbuot xurligi uchun kurash, xalq ommasiga tiushunarli adabiyot va teatrni yaratish.
• .Xotin qizlarni paranjidan chiqarish va jadid maktablirga qatnashishlarini ta’minlash yо‘li bilan va taqdirni о‘zgartirish va oilada islohot о‘tkazish.
• .Maxalliy boylar va savdogshar axlining siyosiy va iqtisodiy jihatdan rus burjuaziyasi bilan bir huquqda bо‘lishi., maxalliy amaldorlarning chor xukmdorlarit tomonidan siquvga olishga qarshi kurash. Shu yо‘l bilan mustahkamlakachilik siyosatini islox qilish.

Ma’rifatparvarlarning pedagogik qarashlari:

Butun alifboni birdan о‘rgatish og‘irdir.
Ibtido (boshda) uch, besh, harf о‘rgatib borish (yengil) dur.

Mahmudxo’ja Behbudiyning darsliklari:

«Risolai asbobi savod» (1904)
«Risolai jug‘rofiyai Rusiy» (1905)
«Kitobatul-atfol» (1908)
«Amaliyoti islom» (1908)
«Tarixi islom» (1909)
«Risolai jug‘rofiyai umroniy» (1905)

Mahmudxo’ja Behbudiyning pedagogik qarashlari:

«Ikki emas, to‘rt til lozim» 1913-yil 
«Xayrul umuri avsotuho» («Ishlarning yaxshisi o‘rtachasidur») 1906-yil 
«Ehtiyoji millat» 1913-yil
«Millatlar qanday taraqqiy etarlar?» 1913-yil
«Har millat oʻz tili ila faxr etar» 1914-yil
«Til masalasi» 1915-yil 
«Tanqid saralamoqdur» 1914-yil 

Mahmudxo’ja Behbudiyning “Padarkush” dramasi: «Padarkush» — o‘zbek dramachiligining hamma yakdil e’tirof etgan birinchi namunasidir. Mutaxassislar uni ham janr, ham mazmunga ko‘ra yangi o‘zbek adabiyotini boshlab bergan bir asar sifatida baholaydilar. Muallif «Milliy fojia» atagan 3 parda 4 manzarali bu drama hajman ixcham, mazmunan nihoyatda sodda va jo‘n edi. O‘qimagan bolaning buzuq yo‘llarga kirib o‘z otasining o‘ldirgani, nodonlik va jaholat haqida edi.

«Samarqand» gazetasi va «Oyna» jurnali ma’rifat va madaniyat tarqatishda juda katta xizmat qildi. Unda millat va uning haq-huquqi, tarixiga, til-adabiyot masalalariga, dunyo ahvoliga doir qiziqarli maqolalar, bahslar berib borilgan. Ayniqsa, til masalasi muharrirning hamisha diqqat markazida turdi. 

E’tiboringiz uchun rahmat!