O’zbekistonda inson va fuqarolarning asosiy huquqlari, erkinliklari va burchlari


Shaxs huquqiy maqomining konstitutsiyaviy



Download 328,41 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/6
Sana09.06.2022
Hajmi328,41 Kb.
#645928
TuriReferat
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
ozbekistonda inson va fuqarolarning asosiy huquqlari erkinliklari va burchlari

Shaxs huquqiy maqomining konstitutsiyaviy
printsplari. 
I
 
 
 
 
ii
 
iiii 
 
Inson va fuqarolar 
huquqi va 
majburyatlarining 
birligi 
Inson va fuqarolar 
huquq va 
erkinliklarini tadbiq 
qilishda alohida 
shaxslarning huquq va 
erkinliklarini buzishga 
yo’l qo’ymaslik 
Shaxs huquqiy 
maqomining 
Konstitutsi-yaviy 
prinsiplari 
Xalqaro huquqning 
umume’tirof etilgan 
qoidalarida huquq 
va erkinliklarning 
ifodalanishi 
Inson, fuqarolar 
huquqi va 
erkinliklarining 
bevosita amal 
qilishi 
O’zbekiston Respublikasi 
hududida va uning 
tashqarisida o’z fuqarolarini 
huquqiy himoya qiladi hamda 
O’zbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasi va boshqa 
xalqaro huquqiy normalar 
asosida inson va 
fuqarolarning huquq va 
erkinliklarini ta’minlaydi 
Inson (fuqaro) 
huquq va 
erkinliklarining odil 
sudlov tomonidan 
muhufazalanishi 
Inson va fuqarolar 
asosiy huquq hamda 
erkinliklarining 
beganalashmasligi 
Inson va fuqarolar 
huquqlari hamda 
erkinliklarining 
tengligi 


2. Fuqarolik deganda jismoniy shaxsning ma’lum bir davlat bilan mustahkam 
huquqiy bog’lanishiga aytiladi. Bunda fuqaroning shu davlatga nisbatan huquq va 
burchlari hamda uning suveren hukumatga bo’ysunishida ifodalanadi.
Mazkur huquqiy aloqa insonning tug’ilganida yuzaga kelib, uning butun umri 
davomida saqlanib qoladi. Ushbu bog’liqlik insonning tug’ilgan va yashayotgan hudud 
bilan cheklanmay, davlat tashqarisida ham o’z kuchini yo’qotmaydi. Fuqarolar huquqi va 
burchlarini davlat o’zi belgilab beradi. Turli mamlakatlarda fuqarolarning huquq va 
burchlari bir xil emas. Ular mamlakatning siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy 
darajasiga bog’liq. 
Fuqarolik tushunchasi jamiyatning hozirgi davr demokratik, huquqiy davlati tomon 
rivojlanishida katta yo’lni bosib o’tdi. U jamiyatning demokratik rivojlanishida qo’lga 
kiritilgan ulkan yutuqlardan biri. Fuqarolikning jamiyat taraqqiyotidagi ijobiy tomoni 
shudan iboratki, mamlakatda istiqomad qilib turgan har bir kishining muayyan, aniq sanab 
o’tilgan huquqlari, jamiyatdagi o’rni mamlakatning konstitutsiyasida, maxsus qaror yoki 
qonunda yozib qo’yilgan va ularga rioya qilish, ularni bajarish barcha fuqarolardan talab 
qilinadi. Ya’ni jamiyatda boshboshdoqlik, o’zboshimchalik, zo’ravonlik, qonunsizlikga 
o’rin qo’ymaydi. Chunki, bunday xatti-harakatlar fuqarolik haqidagi qonunga xilofdir. 
Fuqarolik tushunchasi qadimiy Yunoniston va Rimda mavjud bo’lsa-da, asosan, 
feodalizm inqirozga uchrab, jamiyatdagi siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy hayot demokratiya 
va bozor munosabatlari zaminiga o’ta boshlaganda, hozirgi shaklida paydo bo’la boshladi 
va ilk bor “shaharli“ ( fransuzcha “situayyan”, inglizcha “situzen”, ruscha “gorojanin-
grajdanin” va h. k ), ya’ni qoloq qishloqdan, mustabid feudal munosabatlardan ozod 
degan ma’noni bildirgan. Mustaqillik e’lon qilingandan so’ng, o’zbek tilida o’tmishdagi 
“grajdanlik” so’zi o’rniga “fuqarolik” degan atama qabul qilindi. 
O’zbekiston Respublikasi mustaqil taraqqiyot yo’liga chiqib olgach, o’z oldiga 
asrlar davomida o’zbek xalqi orzu qilgan demokratik, adolatli, fuqarolar jamiyati va 
huquqiy davlat qurish vazifasini qo’ydi, qabul qilgan fuqarolik to’g’risidagi huquqiy 
hujjatlarda esa o’zining insonparvarlik ruhida ekanini namoyon qildi. 
Fuqarolik deganda, insonni huquqiy yoki siyosiy- huquqiy tomondan 
himoyalanishi va qonuniy manfaatlarining ushbu davlat ichida va uning tashqarisida 
himoyalanishi tushuniladi. O’zbekiston Respublikasi fuqaroligi, yangi turdagi jamiyat va 
shaxs o’rtasidagi munosabatlardan kelib chiqib, quyidagi ijtimoiy qoidalarga asoslanadi: 

mamlakatimiz hududida istiqomat qiluvchi barcha millatlar va elatlar tili, dinidan 
qat’I nazar teng huquqliligi; 

erkaklar va ayollarning tengligi; 

fuqarolarning shaxsiy, ijtimoiy kelib chiqishi, mulki, ijtimoiy mavqeidan qat’I 
nazar qonun oldida tengligi; 

fuqarolikni qay tarzda qilganligidan qat’i nazar, ularning huquqiy holatining bir xil 
belgilanganligi; 

butun O’zbekiston hududida yagona fuqarolik o’rnatilganligi; 

“ikki davlat fuqarosi” bo’lish qonun bilan man etilganligi; 

fuqarolikni olish va to’xtatish tartibi huquqiy hal etilganligi; 

ota-onalarning fuqaroligi o’zgarganda bolalar fuqaroligining o’zgarishi tartibi aniq 
belgilanganligi; 

fuqarolik masalalari bo’yicha huquqiy aktlarni qabul qiluvshi va ijrosini 
tekshiruvchi davlat organlari tizimi birligi; 

fuqarolik masalalariga oid qarorlar yuzasidan shikoyat qilish tartibining aniq 
ravshanligi; 



fuqarolik bo’yicha xalqaro shartnomalar turlari, xarakteri qonunda aniq 
belgilanganligi. 
1948-yilda BMT tomonidan qabul qilingan Inson huquqlari to’g’risidagi 
Umumjahon Deklaratsiyasiga binoan, har bir kishi tabiiy, ajralmas, daxlsiz huquq va 
erkinliklarga egadir. Barcha davlat idoralari inson huquqlari va erkinliklarini oily ijtimoiy 
qadriyatlari, deb bilib, ularni ta’minlashga va muhofaza qilishga majburdirlar. 
O’zbekiston 
Konstitutsiyasining 
21-moddasiga 
ko’ra 
O’zbekiston 
Respublikasining butun hududida yagona fuqarolik o’rnatiladi. 
Qoraqalpog’iston 
Respublikasining 
fuqarosi 
ayni 
vaqtda 
O’zbekiston 
Respublikasining fuqarosi hisoblanadi. 
Fuqaro tomonidan huquqlarning amalga oshirilishi boshqa kishilarning huquqlariga 
zid bo’lmasligi lozim. Har bir kishi Konstitutsiyada belgilangan vazifalarni bajaradi, 
jamiyatning normal rivojlanishi uchun shu vazifalar bajarilishi zarur. 
Konstitutsiyaning qoidalariga bevosita amal qiladi va barcha davlat idoralari
mansabdor shaxslar, jamoat tashkilotlari, fuqarolar tomonidan ijro etilishi majburiydir. 
Konstitutsiyada mustahkamlab berilgan barcha huquqlar va erkinliklar sud yo’li bilan 
himoya qilinishi lozim. 
O’zbekiston Respublikasining Oliy Kengashi tomonidan 1992-yil 2-iyulda 
“O’zbekiston Respublikasining fuqaroligi to’g’risidagi” qonunda fuqarolik masalalari, 
uning huquqiy holati qonun yo’li bilan mustahkamlangan. 
O’zbekiston Respublikasining fuqaroligi shaxs bilan davlatning doimiy siyosiy-
huquqiy aloqasini belgilaydi, bu aloqa ularning o’zaro huquq va burchlarida ifodalanadi. 
O’zbekiston Respublikasida har bir kishi fuqaro bo’lishi huquqiga egadir. Hech 
kim fuqarolikdan yoki fuqarolikni o’zgartirish huquqidan mahrum qilinishi mumkin emas. 
O’zbekiston Respublikasi o’z idoralari va mansabdor shaxslar orqali fuqarolar oldida 
mas’uldirlar, fuqaro esa davlat oldida mas’uldir. 
Quyidagilar O’zbekiston Respublikasining fuqarolari bo’ladilar: 

Download 328,41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish