O`zbekistondagi qo`riqxonalar reja: Qo`riqxona ob’yektlarini tashkil etish prinsiplari

Ijtimoiy prinsip

• 
  O`zgaruvchan qo`riqxon tartibi yordamida rekreatsion va balneologik tomondan nodir bo`lgan tabiiy hududlarning majmualarini aholining ehtiyojlarini qondirish uchun saqlashni ko`zda tutishi (urbanizatsiya va industralizatsiya, demografik yuksalishni hisobga olgan holda).
  

Ilmiy tekshirish prinsip

• 
  Hozir va kelajakda biosferani ilmiy tekshirishda tabiiy baza yaratishni ko`zda tutish
  

Didaktik prinsip

• 
  Ekologik ta`lim va tabiatni o`rganish ahamiyatga ega bo`lgan tabiiy obyektlarda qo`riqxona tartibini o`rnatishdan iborat.
  

O`zbekistondagi 1-qo`riqxona

• 
  Zomin tog`-o`rmon qo`riqxonasi Jizzax viloyatiga qarashli Turkiston tizmasining Guralash dovoni atrofida1926 –yil 10500 gektar.Tog` landshafti va u yerdagi archazorlar hamda tog` echkisi, tog` qo`yi, oq tirnoqli ayiq. Sibir takasi kabi hayvonlar muhofaza qilinadi. O`zbekistonda qo`riqxona tashkil qilishda asosan
  
• 
  1970-yillardan boshlab e`tibor berila boshlandi
  

FLORASI Qo‘riqxonaning o‘simlik dunyosi juda rang-barang: 700 xildan ortiq o‘simlik, giyohlar o‘sadi. Shulardan ikkitasi «Qizil kitob»ga kiritilgan,

FLORASI Qo‘riqxonaning o‘simlik dunyosi juda rang-barang: 700 xildan ortiq o‘simlik, giyohlar o‘sadi. Shulardan ikkitasi «Qizil kitob»ga kiritilgan,

48 xili esa faqat Turkiston tog‘lari uchun xosdir. Tabiiy giyohlardan bo‘znoch, pushti radiola, qizilpoycha, qizilqon kabilarni topish mumkin bo‘lsa, manzarali o‘simliklardan chinnigul, yorongul, za’faron kabilarni; daraxtlardan chetan, yovvoyi olma va noklarni uchratish mumkin. FAUNASI Qo‘riqxona faunasi o‘ziga xos. U­nda sudralib yuruvchilarning 14, qushlarning 102 xilini uchratish mumkin. Kamyob qushlardan sanalgan govkaptar, dehqonchumchuq, qumri, qorayaloq, Turkiston ukkisi, Turkiston chug‘urchiqlari, 30 turdagi sut emizuvchilar, ikki xil suv va quruqlikda yashov­chi jonivorlar shular jumlasidandir. Bu yerda juda g‘alati bir qush – patlari qora, sariq, yashil bo‘lgan, faqat archa urug‘lari bilan oziq­lanadigan archa boltatumshug‘i ham yashaydi. Qo‘riqxona hududidan qo‘nim topgan 8 turdagi qush, jumladan, burgut, boltayutar, qora kalxat, tasqara, oq boshli qumoy, yirtqichlardan; oq tirnoq­li ayiq, Turkiston silovsini... O‘zbekiston Respublikasi «Qizil kitobi»ga kiritilgan. Zomin baland tog‘larining doi­miy hayvonlari qatoriga Turkiston silovsini, qora laylak, Markaziy Osiyo echkisi, oq tirnoqli ayiqlarni kiritish mumkin.