|
Foydalanilgan adabiyotlar: Islom Karimov. «Ozbekistonnig o’z istiqlol va taraqqiyotyo'li». T.: «Ozbekiston», 1994 yil. Islom Karimov. «ljobiy ishlarimizni oxiriga yetkazaylik». T.: «Ozbekiston»ıİ994yil Islom Karimov «Istiqlol va ma 'naviyat». — T.: «Ozbekiston». Islom Karimov. «Yuksak malakali mutaxassislar— tamqiyot omili». T. «O'zbekiston» 1995 yil. Islom Karimov. «Barkamol avlod-O’zbekiston taraqqiyotining poydevori». T. Sharq, 1997. Milliy istiqlol g'oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar. T. «Ozbekiston», 200Qyil. 7. Abu Nasr Forobiy. «Fozil odamlar shahri» «A.@diriy» nashripti. T. 199391.
1 – topshiriqlarga javoblar.
Mustaqil O’zbekistonda pedagogika fanining tarkib topishi va rivojlanishi qanday davrlarga bo’linadi?
O’zbekiston mustaqillikka erishishi bilan barcha ijtimoiy, ma‘naviy, iqtisodiy xayotimizga tub isloxotlar ro’y bera boshladi. Jumladan, ta‘lim-tarbiya tizimi, uning maqsad va vazifalari, mazmuni qayta ko’rib chiqildi, unga tegishli davlat xujjatlari qabul qilindi.
Prezidentimiz o’z nutqlarida ta‘kidlaganlaridek, xar qanday diyonatli ota-ona o’z farzandi oldidagi burchini quyidagicha belgilab oladi: «yaxshi nom qo‗yish, yaxshi muallim qo‗liga topshirib, savodini chiqarish, ilmli, kasb-xunarli qilish, boshiniikki va uyli-joyli qilish». Barchaga tushunarliki bu - xayotiy zarurat. Keksa avlod yosh avlodga o’z tajribalarini yetkazishi, ularni ertangi xayotga tayyorlashi lozim.
Xaqiqatdan xam bola dunyoga kelar ekan, o’z zamonasining jamiyat rivojlanganlik darajasiga ko’tarilishi, oldida turgan ijtimoiy tarixiy tajribalarni egallashi, xayotda o’z o’rnini topishi, milliy taraqqiyotda faol ishtirok etishi, boshqacha qilib aytganda ta‘lim-tarbiya olishi zarur. Kelajak–yoshlarniki. O’zbekistonning xar tomonlama taraqqiy etishi ko’p jixatdan yoshlarga, ularning barkamol avlod bo’lib yetishishiga bog’liqdir. Shuning uchun xam yoshlar ta‘lim-tarbiyasiga davlatimiz, xalqimiz, xar bir ota-ona, o’qituvchi va tarbiyachilar jiddiy e‘tibor berishlari lozim bo’lmoqda.
Pedagogika fanini mustaqil fan sifatida ajratishga xarakat qilganlardan biri Freensns Bekkon (1561—1626) bo’lib, u pedagogikaning tarbiya nazariyasi qismini falsafa fani tarkibiga kiritgan. Natijada pedagogika faniikkita (falsafa va ta‘lim berish nazariyasi) xar xil sinflar turkumiga kiritilgan. Shuningdek, Bekkonning fikrlariga Deni Didro (1713—1784) xam qo’shilgan. Pedagogikaning mustaqil fan sifatida shakllanishiga Iogani Fridrix Gerbat (1776—1841) va Andre Mari Amper (1775—1836) lar xam katta xissa qo’shganlar.
Gerbat pedagogika fanining chegarasini kengaytirib unga ta‘lim berish va tarbiya nazariyasidan tashqari ta‘lim-tarbiya jarayonini boqarish nazariyasini xam qo’shgan. Amper xam pedagogikani neologik (neologizm - yangi so’z yokiibora) fanlar (odamning ruxi va ma‘naviy xayoti to’g’risidagi fan) guruxiga qo’shib, maorif to’g’risidagi fan sifatida ta‘riflagan.
Shunday qilib, Gerbat va Amper fanlar tizimida pedagogikaning tutgan o’rnini va mavqeini bir xil aniqlashdi. Shundan so’ng "pedagogika" mustaqil fan sifatida tan olinib, uning asosiy tavsiflariniishlab chiqish boshlandi. U, asosan jamiyatda shaxsning ma‘naviy xayotini tashkil etish xakidagi fan sifatida tan olingan. Pedagogikani yagona bir butun fan sifatida tan olish 200 yilga yakin davom etdi.
Jamiyat xayotini qayta qurish, o’sib kelaetgan yosh avlodni, shuningdek xamma mexnatkashlar tabaqalarini tarbiyalashni kuchaytirishni talab etadi. Bunday sharoitda pedagogikaning tadqiqot soxalari doirasi kengaya boshladi.
1. Umumiy pedagogika. U tarbiyaning asosiy konuniyatlarini tadqiq qiladi.
2. Yoshlar pedagogikasi. U kishilarni xar xil yosh guruxlarida tarbiyalashning o’ziga
xos xususiyatlarini o‗rganadi.
3. Maktab pedagogikasi. U ommaviy o’rta maktabda o’quvchilarga ta‘lim berish va tarbiyalashning qonuniyatlarini tadqiq etadigan bo’lsa, kasbiy ta‘lim pedagogikasi umumiy maktablarning yuqori sinf o’quvchi yoshida bo‗lgan bolalar, o’quv-tarbiyaviy jarayonining o’ziga xosligini tadqiq etadi.
4. Maxsus pedagogika - u o’z navbatida qator soxalarga bo’linib ketadi: kar, soqov bollarni tarbiyalash va o’qitish masalalari bilan surdopedagogika; ko’r va ko’zi ojizlar bilan tiflopedagogika; aqli zaif, aqliy jixatdan qoloqlar bilan oligofrendo pedagogikasi; nutqi yaxshi rivojlanmagan bolalarni tarbiyalash va o’qitish masalalari bilan logopediya shug’ullanadi.
5. Metodika. Muayyan o’quv predmetining (til, matematika va x. k) larni o’qitishda ta‘lim berishning umumiy qonuniyatlarini qo’llash xususiyatlarini tadqiq qiladi.
6. Pedagogika tarixi. Turli tarixiy davrlarda pedagogik g’oyalarni va tarbiyalashning taraqqiyotini o’rganadi.
7. Bundan tashqari pedagogikaning milliy armiyamiz uchun mutaxassislar tayyorlaydigan xarbiy o’quv yurtlari yoshlariga ta‘lim-tarbiya berish muammolari bilan shug’ullanadigan xarbiy pedagogika xam mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |
