"pensiya ishi" kafedrasi qosimov toxir shakirovich

1.2.1.-jadval. 
Pensiya ta’minoti tizimining rivojlanishi 
1
. 
Pensiya 
ta’minotining 
turi 
 
Davr 
 
 
Mamlakatlar 
 
Jarayon 
 
Taqsimlanuvchi 
pensiya tizimi 
1889 
Prussiya 
Kansler Bismark tomonidan
«Yagona davlat pensiya»si joriy 
etildi 
1891 
Daniya 
Maqsadli, qashshoqlarga 
ko‘maklashishga qaratilgan 
pensiya ta’minoti joriy qilindi 
1889 
Yangi Zelandiya 
1908 
Buyuk Britaniya 
Ishchi guruh davlat pensiya 
ta’minoti bilan qamrab olindi 
1910 
Fransiya 
1913 
Shvetsiya 
1919 
Italiya 
1919 
Gollandiya 
1924 
Chili 
1927 
Kanada 
Zaruriylilik mezoni asosida davlat 
pensiya tizimi amalga tatbiq 
qilindi 
1935 
AQSH 
«Federal pensiya sug‘urtasi 
tizimi» akti imzolandi 
1954 
Yaponiya 
Barcha sohalarni davlat pensiyasi 
bilan qamrab olindi 
Pensiya badallari kapital to‘lovchining shaxsiy hisobraqamida hisobga olib 
boriladi. Ushbu hisobraqamni pensiya fondlari, pensiya kassalari, sug‘urta 
kassalari yoki banklar yuritadi.Pensiya mablag‘larini tizimli investitsiya qilish 
bilan ushbu institutlar investitsiya daromadlariga ega bo‘ladi. Kapital yoki 
yig‘ilgan pensiya badallari summasi ularni investitsiya qilishdan olingan daromad 
pensiya fondi faoliyati xarajatlari, natijasida kapitallashgan pensiyaning moliyaviy 
manbasidir. Avlodlar birdamligi asosida qurilgan taqsimot modeli va 
kapitallashgan model sug‘urta tamoyiliga asoslanadi. Kapitallashgan model «Chili 
modeli» nomi bilan jahonga mashhur bo‘ldi. 
 
1
Mamadjanov I.T. Vektor razvitiya pensionnix sistem stran mira. Pensiya ta’minoti tizimini rivojlantirish 
istiqbollari. Respublika ilmiy-amaliy anjuman materiallari to‘plami. Toshkent. 2014 yil. 21 noyabr. -B.22.

---

15