Polimerlarning kristall holati

Polimerlar Kristallanish

Download 0,65 Mb. bet 6/6 Sana 26.02.2022 Hajmi 0,65 Mb. #473435

Bog'liq
Маъруза5

Bu sahifa navigatsiya:

• 70-85 0,93-0,94 0,85 0,91-0,92
• 1,08-1,10 Polivinilxlorid past 1,44-1,52
• 1,94-1,96 1,60-1,66 1,86-1,88
• 2,29-2,30 Poliakrilonitril past
• 1,35-1,36 1,27-1,29 1,30-1,32 Polikaproamid
• Polietilentereftalat 60-65 1,46-1,47 1,33-1,34
• 1,30-1,32 - 1,33 Grafit

Polimerlar	Kristallanish darajasi, %
Zichligi, g/sm3
kristall	amorf	tola
Polietilen	80-90	1,00-1,02	0,83-0,85	0,95-0,96
Polipropilen	70-85	0,93-0,94	0,85	0,91-0,92
Polistirol	70-80	1,11-1,12	1,04-1,07	1,08-1,10
Polivinilxlorid	past	1,44-1,52	1,39	1,39-1,40
Polivinildenxlorid	to 75	1,94-1,96	1,60-1,66	1,86-1,88
Politetraftoretilen	70-95	2,31-2,40	2,20	2,29-2,30
Poliakrilonitril	past	-	-	1,17-1,18
Polivinil spirt	65-75	1,30-1,32__Polikaproamid'>1,35-1,36	1,27-1,29	1,30-1,32
Polikaproamid	50-70	1,21-1,23	1,10	1,14-1,15
Polietilentereftalat	60-65	1,46-1,47	1,33-1,34	1,38-1,39
Polioksimetilen	80-90	1,49-1,51	1,25	1,43
Sellyuloza	60-80	1,56-1,64	1,50	1,52-1,54
Gidrat sellyuloza	40-60	1,59-1,61	-	-
Triatsetat sellyuloza	15-20	-	-	1,32
Ipak fibroini	40-70	1,32-1,34	-	1,33
Jun keratini		1,30-1,32	-	1,33
Grafit	-	2,27	-	1,60-2,10

5.8. Polimerlarning ustmolekulyar tuzilishi shakllari

Polimerlar turli xil ustmolekulyar (amorf, amorf-kristall, kristall) tuzilishlarga ega bo‘lib, ularning eng ko‘p tarqalgan shakllari polimer tolalar, plenkalar, plastiklar, sorbentlar, gellar, zollar va bu shakllar tarkibida makromolekulalar o‘zaro kimyoviy yoki fizikaviy bog‘lar hosil qilgan holda jipslashgan bo‘ladi. Bunda makromolekulalarning izotropik yoki anizotropik (tartibsiz yoki orientatsiyalangan) bo‘lishi polimer materialning ma’lum shaklni egallashiga imkon beradi va deyarli barcha fizikaviy, fizik-mexanik xossalarini belgilaydi.
Fizikaviy shakli bo‘yicha barcha polimer materiallar shartli ravishda uch guruhga ajratiladi: hajmiy, yassi va tolasimon.
Hajmiy, ya’ni o‘lchamlarini uchchala yo‘nalishlarida (uch o‘qli koordinata bo‘yicha) taqqoslab olinadigan polimer materiallar. Turli shakldagi monolit (mono quyma) mahsulotlarni ishlab chiqarishda, masalan, mashinalar detallari, konstruksion jihozlar va moslamalar yasashda qo‘llaniladi. Ular odatda barcha yo‘nalishlar bo‘yicha fizik xossalarining bir jinsligi (izotropligi) bilan tavsiflanadi.
Yassi-yaproqsimon va plenkasimon materiallarni shartli ravishda ikki o‘lchamli, ya’ni bo‘yi va eni bo‘yicha taqqoslab bo‘ladagan, ammo qalinligi nisbatan ancha kichik bo‘lgan materiallar deb ajratiladi. Plenkalar qalinligi 50 mkm gacha bo‘ladi va ular anizotropik xossalarga ham ega bo‘lishi mumkin.
Tolalar - bu yuqori molekulyar birikmalar ustmolekulyar tuzilishining o‘ziga xos turi bo‘lib, uni shartli ravishda bir o‘lchamli material deb qaraladi. Chunki, uning uzunligi qolgan ikki o‘lchamiga nisbatan taqqoslab bo‘lmas darajada kattadir. Odatda, tolalar dumaloq kesimli va samaraviy diametrlari 10-50 nm atrofida, uzunligi hatto bir necha kilometrlargacha (masalan, tabiiy ipak tolasi) etadi. Makromolekulalar deyarli barcha tolalarning uzunligi bo‘ylab parallel jipslashgan, orientirlangan bo‘lib, amorf-kristall tuzilishda bo‘ladi. Bu esa ularning yorqin ifodalangan anizotropik fizik va mexanik xossalarga ega bo‘lishini ta’minlaydi. Tolali materiallar quyidagi guruhlarga ajratiladi:
- tartiblanmagan tola materiallar (momiqlar, jipslashtiruvchilar);
- tolalardan noto‘qima, qatlamli materiallar (izolyatorlar, filtrlovchi qatlamlar, tikuvchi noto‘qima iplar, qog‘ozlar);
- buralma mahsulotlar (arqonlar, kanoplar, shnurlar, buralma iplar);
- kompozitsion materiallar (ma’lum bir yo‘nalishli, armaturalangan plastiklar, tekstolitlar, plastmassalar, qisqa armaturalangan tolalar);
- rezinali texnik mahsulotlar (shinalar, konveyer tasmalari, shlanglar, kamarlar, tolali gazmolsimonlar).
Xullas polimerlar o‘ziga xos ustmolekulyar tuzilishga ega bo‘lib, ularning shakllanishi bir qator fizik jarayonlarning amalga oshishi bilan bog‘liqdir.

Nazorat savollari

1. Polimer ustmolekulyar tuzilishi deganda nimani tushinasiz?
2. Kristallanish termodinamikasi asoslari nimadan iborat?
3. Polimer amorf tuzilishi va uni fizik holatlari haqida ma’lumot bering?
4. Kristallanish shartlari nimadan iborat?
5. Polimerlar orientatsion kristallanishi qanday ruy beradi?
6. Kristallanish kinetikasi tenglamasi qanday ataladi?
7. Polimerlar regulyarligi nima?
8. Lamella, fibrilla va sferik kristallanishlar qanday farqlanadi?
9. Kristalizatsiyani kinetik sharoiti nimadan iborat?
10. Qatlangan va rostlangan zanjirlar kristallanishi qanday farqlanadi?
11. Orientatsion kristallanish nima?
12. Kristllanish darajasi nima?

Download 0,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: