Pollinoz. Etiologiya, patogenez, diagnostika, zamonaviy davolash usullari va profilaktikasi

Pollinoz klinik kartinasi.
Pollinozning eng ko’p uchraydigan klinik ko’rinishlari allergik rinit, konyuktivit va bronxial astma bo’lib hisoblanadi. Bemorni burunda qichish, kuyish hissi, qitiq, burundan shilliq ajralma bilan kechadigan ko’p karrali pristupsimon aksa urish, burundan nafas olishni qiyinlashishi, burun daxlizi terisining giperemiyasi va matseratsiyasi bezovta qiladi. Odatda allergik yallig’lanish burun yon bo’shliqlari, burun-halqum, eshituv nayi, hiqildoqga tarqaladi. Quloq yo’li, hiqildoq, traxeyada qichish paydo bo’ladi.
K o’zlarning zararlanishi ko’zda qichish, ko’z shilliq pardasi ta’sirlanishi, qovoqlar qichisi va qizarishi, shishishlar, ko’z yoshlanishi, yorug’likdan qo’rqish, ko’zda yod jism hissi bilan kechadi. Bazida bakterial yallig’lanish kuzatiladi, yiringli ajralma hosil bo’ladi. Allergik konyuktivit pollinoz bilan og’riganlarni 95% da uchraydi.

Pollinozning eng og’ir klinik ko’rinishlaridan biri - yo’tal, xirillash, ko’krak qafasida og’irlik va nafas olish qiyinlashishi bilan kechuvchi bronxial astma bo’lib hisoblanadi.

Pollinozni kam uchraydigan simptomlariga eshakem, Kvinki shishi, atopik dermatitlar va o’pkadagi eozinofilli infiltrar kiradi.
Pollinozda bemorlarda odatda kuchsizlik, charchoq, ishchanlik va mexnat qilish qobiliyatining pasayishi, tasirchanlikni kuchayishi kuzatiladi. Bemorlar bosh og’rig’i va uyquning buzilishiga shikoyat qilishadi.
Ushbu simptomlar uchun aniq mavsumiylik xarakteriga ega. Bu simptomlar paydo bo’lganda klinik-allergik tekshirish va davolash usulini aniqlash uchun bemorni vrach – allergologga yuborish kerak. Kech boshlangan davolash og’ir asoratlarga – bronxial astmaga olib kelishini esdan chiqarmaslik kerak.
Ko’pincha pollinoz bilan naslida allergik kasali bor odamlar og’riydi. Chunki allergik reaksiyalar uchun javobgar genlar nasldan naslga o’tishi kuzatiladi. Agar oilada ota – onalardan biri pollinoz bilan og’rigan bo’lsa, ularning bolalarini kasallanishi 30% dan 50% gacha. Agar ota – onalarning ikkalasi ham og’rigan bo’lsa xavf 60%-70% gacha oshishi mumkin.
Pollinoz rivojlanishida shilliq qavat o’tkazuvchanligini kuchayishi, allergenni organizmdan chiqaruvchi mexanizmlarni kamligi muhim rol o’ynaydi deb hisoblanadi.
Yana bir faktorlardan biri har xil sanoat chiqindilari bilan atrof muhitni ifloslanishi, chekish, yoshlikda virusli infeksiyalar bilan zararlanish muhim rol o’ynashi mumkin.
Bemorlarning birida allergik rinit, boshqalarida bronxial astma va dermatit rivojlanishi haligacha to’liq aniqlanmagan. Balki bunda hali fanga noaniq bo’lgan genlar rol uynaydi deb hisoblanadi.