Psixologik maktablarda rivojlanish nazaryasi Ibragimova Zilola 203 pp

Freyd yondashuvidan farqli ravishda, ego-psixologiyada asosiy diqqat hayotiy muammolarni anglagan hamda hal etish bilan bog’liq bo’lgan, sog’lom shaxs taraqqiyotiga qaratiladi. E.Eriksonning shaxs rivojlanish nazariyasi ijtimoiy- psixologik hisoblanadi, chunki uning markazida-ijtimoiy muhit bilan o’zaro ta’sirda inson omilkorligini o’sishi turadi. Yangi talqin bo’yicha, madaniyat bilan uning qadriyatlar tizimi va belgilangan me’yorlar ta’siri ko’rib chiqilgan. E.Erikson shaxs rivojlanishining tarixiy va madaniy butunligini ahamiyati uni ilk yoshda ota-ona bilan individual o’zaro aloqaga muvofiq kelmasligini ta’kidlaydi. Bunday xulosa chiqarishga tadqiqotning tanlanma metodlari yordam bergan.

• Freyd yondashuvidan farqli ravishda, ego-psixologiyada asosiy diqqat hayotiy muammolarni anglagan hamda hal etish bilan bog’liq bo’lgan, sog’lom shaxs taraqqiyotiga qaratiladi. E.Eriksonning shaxs rivojlanish nazariyasi ijtimoiy- psixologik hisoblanadi, chunki uning markazida-ijtimoiy muhit bilan o’zaro ta’sirda inson omilkorligini o’sishi turadi. Yangi talqin bo’yicha, madaniyat bilan uning qadriyatlar tizimi va belgilangan me’yorlar ta’siri ko’rib chiqilgan. E.Erikson shaxs rivojlanishining tarixiy va madaniy butunligini ahamiyati uni ilk yoshda ota-ona bilan individual o’zaro aloqaga muvofiq kelmasligini ta’kidlaydi. Bunday xulosa chiqarishga tadqiqotning tanlanma metodlari yordam bergan.

Yetakchi nazariyachilardan bo’lgan Erikson o’z ayoli Joan Erikson bilan hamkorlikda ishlagan. Nizodan tashqari ishonch va ishonchsizlik holatini ta’riflab, kichik bolalardagi biror narsaga umidning paydo bo’lishi, natijada keyinchalik undagi biror narsaga ishonishga olib kelishning ilk ko’rinishi deb hisoblagan. (1983) shuningdek, uning fikriga ko’ra hayotga e’tiqod bilan bog’langan bolalar o’zini ishonchli va hotirjam his qiladi va dunyoni o’zi kutgandek deb biladi. U ishonchning tub mohiyatini ijtimoiy yoki tug’ma sabablarga bog’lamaydi, uning negizini g’amxo’rlik tashkil qiladi deb o’ylaydi. Uning nazariyasini asosini hayotdan qo’rqadiganlardan ko’ra, ta’sirchan, g’amxo’rlikni sezuvchi va turli pozitsiyadagi hayotga ishonuvchilar tashkil qiladi. 

• Yetakchi nazariyachilardan bo’lgan Erikson o’z ayoli Joan Erikson bilan hamkorlikda ishlagan. Nizodan tashqari ishonch va ishonchsizlik holatini ta’riflab, kichik bolalardagi biror narsaga umidning paydo bo’lishi, natijada keyinchalik undagi biror narsaga ishonishga olib kelishning ilk ko’rinishi deb hisoblagan. (1983) shuningdek, uning fikriga ko’ra hayotga e’tiqod bilan bog’langan bolalar o’zini ishonchli va hotirjam his qiladi va dunyoni o’zi kutgandek deb biladi. U ishonchning tub mohiyatini ijtimoiy yoki tug’ma sabablarga bog’lamaydi, uning negizini g’amxo’rlik tashkil qiladi deb o’ylaydi. Uning nazariyasini asosini hayotdan qo’rqadiganlardan ko’ra, ta’sirchan, g’amxo’rlikni sezuvchi va turli pozitsiyadagi hayotga ishonuvchilar tashkil qiladi.