Psixologik maktablarda rivojlanish nazaryasi Ibragimova Zilola 203 pp

AQSHda individual tajriba va bilimlarni o’zlashtirish (ko’nikish)nazariyasi keng tarqalgan. Mazkur nazariyaga binoan, shaxsning hayoti va voqelikka munosabati, ko’nikmalarni egallashi va bilimlarni o’zlashtirishi qo’zg’atuvchining barqarorligiga bog’liqdir. K.Levin tavsiya qilgan ”fazoviy zarurat maydoni” nazariyasi o’z davrida muhim ahamiyat kasb eygan. K.Levin nazariyasiga ko'ra, shaxsning xulqi (xatti- harakati) psixologik kuch vazifasini o’tovchi ishtiyoq (intilish),maqsad (niyat) bilan boshqarilib turadi, bu kuchlar fazoviy zarurat maydonining ko’lamida tayanch nuqtasiga yo’nalgan bo’ladi. Yuqorida ifodalangan har vir nazariya shaxsning ijtimoiy xulqini o’zgalar uchun yopiq yoki maxfiy muhitning xususiyatlaridan kelib chiqqan holda tushuntiradi, bunda u odam xohishi yoki xohlamasligidan qat’i nazar, mazkur sharoitga moslashmog’i (ko’nikmog’i) zarur, degan qoidaga amal qiladi. 

• AQSHda individual tajriba va bilimlarni o’zlashtirish (ko’nikish)nazariyasi keng tarqalgan. Mazkur nazariyaga binoan, shaxsning hayoti va voqelikka munosabati, ko’nikmalarni egallashi va bilimlarni o’zlashtirishi qo’zg’atuvchining barqarorligiga bog’liqdir. K.Levin tavsiya qilgan ”fazoviy zarurat maydoni” nazariyasi o’z davrida muhim ahamiyat kasb eygan. K.Levin nazariyasiga ko'ra, shaxsning xulqi (xatti- harakati) psixologik kuch vazifasini o’tovchi ishtiyoq (intilish),maqsad (niyat) bilan boshqarilib turadi, bu kuchlar fazoviy zarurat maydonining ko’lamida tayanch nuqtasiga yo’nalgan bo’ladi. Yuqorida ifodalangan har vir nazariya shaxsning ijtimoiy xulqini o’zgalar uchun yopiq yoki maxfiy muhitning xususiyatlaridan kelib chiqqan holda tushuntiradi, bunda u odam xohishi yoki xohlamasligidan qat’i nazar, mazkur sharoitga moslashmog’i (ko’nikmog’i) zarur, degan qoidaga amal qiladi. 

Bizningcha, barcha nazariyalarda inson hayotining ijtimoiy-tarixiy, ob’yektiv shart sharoitlari mutlaqo e’tiborga olinmagan. Psixologiyada psixogenetik yondashish ham mavjud bo’lib, u biogenetik va sosiogenetik omillarning qiymatini kamsitmaydi, balki psixik jarayonlarning rivojlanishini birinchi darajali ahamiyatga ega deb hisoblaydi. Mazkur yondashishni uchta mustaqil yo’nalishga ajratib tahlil qilish mumkin va bu yo’nalishlar o’z mohiyati, kechishi va mahsuli jihatidan keskin farqlanadi. 

• Bizningcha, barcha nazariyalarda inson hayotining ijtimoiy-tarixiy, ob’yektiv shart sharoitlari mutlaqo e’tiborga olinmagan. Psixologiyada psixogenetik yondashish ham mavjud bo’lib, u biogenetik va sosiogenetik omillarning qiymatini kamsitmaydi, balki psixik jarayonlarning rivojlanishini birinchi darajali ahamiyatga ega deb hisoblaydi. Mazkur yondashishni uchta mustaqil yo’nalishga ajratib tahlil qilish mumkin va bu yo’nalishlar o’z mohiyati, kechishi va mahsuli jihatidan keskin farqlanadi.