Бутун алифбони бирдан ўргатиш оғирдир .
Ибтидо (бошда) уч, беш, ҳарф ўргатиб бориш (енгил) дур.
8-shakl.
9 -shakl
1 0-shakl
11-shakl
9-shakl.
Muallif ismi va sharifi
|
Darslik va qshllanmalar nomi
|
Nashr etilgan yili va joyi
|
Saidrasul Saidazizov
|
“Ustodi avval”
|
Toshkent, 1902
|
Ali Asqar Kalinin
|
“Muallimi soniy”
|
Toshkent, 1903
|
Qori
|
“Adiba avval” (“Alifbe kitobi”)
|
Toshkent, 1907
|
A.Shakuriy
|
“Raxnomai savod”
|
Samarqand, 1908.
|
A.Avloniy
|
“Adabiyot yoxud milliy she’rlar” (Adabiyotdan xrestomatiya) 1,2 –qism.
|
Toshkent 1909
|
A.Avloniy
|
“Adibi avval”.
|
Toshkent 1910
|
A.Avloniy
|
“Birinchi muallim”
|
Toshkent 1912
|
A.Avloniy
|
“Ikkinchi muallim”
|
Toshkent 1912
|
A.Avloniy
|
“Turkiy guliston yoxud axloq”
|
Toshkent 1913
|
A.Avloniy
|
“Tarix”
|
Toshkent 1916
|
S.Ayniy
|
“Taxzib us-sibiyon” (“bola tarbiyasi”)
|
Kogon 1909
|
Abduxoliq Usmon qori
|
“Tahsil ul tajvid” (“yengil adabiyot”)
|
Qo’qon, 1911 y
|
Muhammadjon Qori Naimjon
|
“Odobli bola”
|
Toshkent, 1912
|
Raximov Muhammadjon Mirza
|
“Ta’limiy xisob” (“Arifmetika ta’limi”)
|
Toshkent, 1912y.
|
Saidaxmad Siddiqiy
|
“Mir’ati adab” (“Odob ko’zgusi”)
|
Samarqand, 1912.
|
M. Abdurashidxonov
|
“Yer yuzi”
|
Toshkent, 1913
|
Muhamadjonov Abduholiq
|
“Turkiy alifbe”
|
Qo’qon, 1916y
|
Mahmudho’ja Behbudiy
|
“Qisqacha umumiy jo’g’rofiya”
|
1905y
|
Mahmudho’ja Behbudiy
|
“Bolalar uchun kitob”
|
1905y.
|
Mahmudho’ja Behbudiy
|
“Islomning qisqacha ta’rifi”
|
1910 y
|
Mahmudho’ja Behbudiy
|
“Amaliyoti islom”
|
1910 y
|
Mahmudho’ja Behbudiy
|
“Aholi jo’g’rofiyasiga kirish”
|
1910 y
|
Mahmudho’ja Behbudiy
|
“Rossiyaning qisqcha jo’g’rofiyasi”
|
1920 y
|
H. Niyoziy
|
“Qiroat”
|
1915 y.
|
H. Niyoziy
|
“Yengil adabiyot”
|
1911 y.
|
H. Niyoziy
|
“O’qish kitobi”
|
1911 y.
|
Yangi usul maktabining ilk tashkilotchilari. 11-shakl
№
|
Yangi usul maktabi tashkilotchilari
|
Yangi usul maktabini qayerda tashkil etishgan
|
Tashkil etilgan yili
|
1
|
Salohiddin domla
|
Qo’qonda
|
1898
|
2
|
Shamsiddin domla
|
Andijonda
|
1899
|
3
|
Mannon qori
|
Toshkentda
|
1899
|
4
|
Abduqodir Shakuriy
|
Samarqand “Rajabamin” qishlog’ida
|
1901
|
5
|
Saidaxmad Siddiqiy
|
Samarqand “Xolvoyi” qishlog’ida
|
1903
|
6
|
Abdulla Avloniy
|
Toshkentda: Mirobod daxasi
Degrez maxallasida
|
1904
1909
|
7
|
Xamza Hakimzoda Niyoziy
|
Qo’qonning: “Qashqir darvozasi” maxallasida
“Xojibek” guzarida
Marg’ilonda
|
1910
1911
1914
|
8
|
Ismatulla Raxmatullayev
|
Samarqandda “Registon” ko’chasida
|
1910
|
Dasturni ishlab chiqish va amalga oshirishda Ubaydullaho’ja, Abdullaxo’jayev, Toshpo’latbek Norbo’tabekov, Abdulhamid Cho’lpon faol ishtirok etadilar, Munavvarqori Abdurashidxoniv Abdurauf Fitrat, Maxmudxo’ja Behbudiy, Hamza Hakimzoda Niyoziy, Abdulla Avloniy ma’rifatparvarlik, ta’lim-tarbiya haqidagi qarashlari, g’oyalari bilan shuhrat qozondilar.
Quyida jadidchilik harakatini nomoyondalari ma’rifatparvar ziyolilardan ba’zi birlari haqida to’xtalib o’tamiz.
8-mavzu
|
Turkiston o’lkasida ma’rifiy-pedagogik fikrlarning shakllanishi
|
Ma’ruzani olib borish texnologiyasi
Mashg’ulot vaqti 2-soat
|
Talabalar soni: 58 ta
|
Mashg’ulot shakli
|
Ma’lumotli ma’ruza
|
Mashg’ulot rejasi
|
1. Turkistonda jadidchilik harkati. Yangi usul maktablarining paydo bo’lishi.
|
O’quv mashg’ulotning maqsadi: Turkiston o’lkasida islom diniy-tarbiyaviy muassasalarining an’anaviy tizimi. Trkistonda chorizm maktab siyosiatining boshlanishi. Turkiston o’lkasida ilg’or pedagogik fikrlar jadidchilik harakati, yangi ususl maktablarining paydo bo’lishi haqida tushuntirish va nazariy bilim berish.
|
Pedagogik vazifalar
|
O’quv faoliyati natijalari:
|
1. Turkiston o’lkaida jadidchilik harakati, yangi usul maktablariing paydo bo’lishi va uning ma’orif tizimi taraqqiyotida tutagn o’rni. I.Gaspirali, Munavvar Qori, A.Avloniy, Shakuriy, Maxmudxo’ja Bexbudiy, A.Fitrat, X.X.Niyoziy va boshqa ma’rifatparvarlarning yangi usul maktablarini tashkil etish borasidagi faoliyati, Saidrasul Saidazizovning “Ustodi avval” darsligi va uning ahamiyati haida keng va atroflicha nazariy bilim berish.
|
1. Turkiston o’lkasidagi jadidchilik harakati, yangi usul maktablarining paydo bo’lishi va uning maorif tizimi taraqqiyotida tutagn o’rni to’g’risida nazariy bilimga ega bo’ladi.
Jadidchilik harakati namoyondalarining pedagogik qarashlarii taqqoslaydilar va taxlil qila oladilar.
|
Ta’lim berish usuli
|
Ma’ruza “Aqliy xujum”, “Kaskad”, “Klaster”, “Blis - so’rov”.
|
Ta’lim berish shakllari
|
Ma’ruza, ommaviy guruxliyu
|
Ta’lim berish vositalari
|
Ma’ruza matni, tarqatma materiallar, slaydlar, proyektor, video-tasma.
|
Ta’lim berish sharoiti
|
Texnik vositalar bilan ta’minlangan auditoriya.
|
Monitoring va baholash
|
Og’zaki nazorat, savol – javob, o’z-o’zini ngazorat qilish, reyting tizimida baxolash.
|
Ma’ruzaning texnologik xaritasi
Ish bosqichlari va vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
Ta’lim beruvchi
|
Ta’lim oluvchi
|
I bosqich. O’quv mashg’ulotiga kirish (Da’vat bosqichi) 10 daqiqa
|
1.1.Talabalaorga ma’ruzani mavzusini e’lon qiladi. O’quv mashg’ulotining maqsadi va natijalarini tushuntiradi.
|
Mavzuni nomini yozib oladilar.
|
1.2. Har bir tinglovchiga mavzu bo’yicha tarqatma materiallarni tarqatadi.
|
Tarqatma materialdan foydalanadi.
|
1.3. Mavzu bo’yicha ma’ruza mashg’ulotining tayanch iboralari va ma’ruza rejasiga izox beradi. Mavzu yuzasidan “blis - so’rov” usulida ma’lum bo’lgan tushunchalarni faollashtiradi.
|
Tinglaydilar va o’z fikrlarini erkin bayon etadilar.
|
2. Asosiy bosqich
(Anglash bosqichi)
(55 daqiqa)
|
2.1.O’quv mashg’uloti rejasida birinchi bo’yicha ma’ruza qiladi. Ma’ruza mashg’ulotini “Aqliy xujum” uslubi bilan boshlaydi. Talabalarda bilimlar mavjud, uni bevosita mustahkamlash uchun islom diniy – tarbiyaviy muassasalarining an’anaviy tizimiga nimalar kiradi? deb savol beradi, umumlashtiradi.
|
Talabalar o’z fikrlarini erkin bayon etadilar
|
2.2.. Rejada berilgan Turkistonda chorizm maktab siyosatini boshlanishining o’ziga xos xususiyatini “Kaskad” texnikasi orqali tushuntiradi. (1-ilova). Talabalarning fikrini umumlashtiradi.
|
Erkin o’z fitkrlarini bildiradilar, yozadilar.
|
2.3. Talabalarga Turkiston o’lkasida ilg’or pedagogik fikrlarning yuzaga kelishi, o’zbek ztyolalarining ta’lim-tarbiyaga taraqqqiyotida tutgan o’rni va ahamiyati haqida tushuntiradi va quyidgacha savol beriladi.
1. Anbar Otin va Furqatlarning pedagogika fniga qo’shgan xissasi nimada?
|
Talabalar tinglaydilar, savolga javob beradilar. O’z fikrlarining boshqalar bilan o’rtoqlashadilar.
|
2.4. Talabalarga Turkistonda jadidchilik harakati yangi usul maktabini paydo bo’lishi haqida ma’ruza qiladi “Klaster” texnologiyasidan foydalangan holda mazkur masala mohiyatini ochib beradi va talabalarni mustaqil ishlashga jalb etadi. (2-ilova)
|
Tinglaydilar, yozib oladilar, tarqatma material ustida ishlaydi.
|
3-Yakuniy bosqich
(20 – daqiqa)
|
3.1. Ma’ruzada yoritilgan har bir savol qanday xal qilinganligi to’g’risida mumumiy yakuni xulosa chiqaradi. Blis so’rovnoma orqali mavzu mustahkamlaydi.
|
Tinglaydi.
|
3.2. Talabaning ma’ruza mashg’ulotidagi faoliyati reyting tizimi asosida baholanadi.
|
O’zini qiziqtirgan savollarni beradi.
|
3.3. Mustaqil tayyorgarlik ko’rish uchun topshiriqlar beradi:
1) Mavzu do’yicha savollarga to’xtalib o’tib, amaltiy mashg’ulotga tayyorgarlik ko’rish.
2) “Jadidchilik harakati va yangi usul maktablarining tashkil topishi” mavzusiga doir manbalarni o’qib o’rganish va tahlil qilish, tezis tayyorlash.
|
Mustaqil ishlash uchun topshiriqni yozib oladilar.
|
5-shakl
Do'stlaringiz bilan baham: |