Qaraqalpaqstan awil xojaligi ham agrotexnologiyalari instituti

Kárxananıń dáramatları hám ǵárejetleri (Úlgi)
Kárxananıń rawajlanıwın joybarlaw ushın dáramatlar hám ǵárejetler smetasi dúziledi, bul bolsa mal-múlkli yamasa investorga kárxananıń rentabelligi ushın investitsiyalar yamasa aqshalardı jumsaw zárúr ekenligin anıqlaw imkaniyatın beredi. Joybarlastırılǵan kórsetkishlerdi ámelge asırıw ushın dáwir dawamında tastıyıqlanǵan byudjetti analiz qılıw hám ońlaw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı

Byudjetlestiriw
Byudjettiń maqseti dáramat hám ǵárejetlerdi joqarı dárejede anıqlıq menen joybarlaw, paydanı qáliplestiriw bolıp tabıladı. Eger biz bir neshe jıl ishinde paydalı bolatuǵın jańa islep shıǵarıw haqqında gápiradigan bolsaq, yamasa eskisin qayta shólkemlestiriw, yaǵnıy bir neshe jıl ishinde payda alıw ushın zárúrli investitsiyalar haqqında gápiradigan bolsaq, joytıwlardı joybarlaw múmkin.

Byudjet dáramatlar hám ǵárejetler bólimlerine bólinedi, elementlarǵa bólinedi hám bóliniw hár qanday princip boyınsha ámelge asırılıwı múmkin, mısalı, shólkem strukturası (bólimler, bólimler byudjetleri) yamasa iskerlik túrlerinen kelip shıqqan halda. kárxana. Hár qanday struktura menen hár túrlı dárejedegi tolıq maǵlıwmatlar bolıwı múmkin. Sonday eken, kafedra quramında shártnamalar, joybarlar yamasa ónim túrleri boyınsha bólindi bolıwı múmkin.

Sol sebepli, islep shıǵıwdan aldın, birinshi náwbette, byudjettiń dúzilisin, elementlardı gruppalawdı, maǵlıwmatlar qanday tolıqlaw bolıwın anıqlaw kerek. Hár bir shólkem kárxananıń dáramatları hám ǵárejetleri ushın byudjetti ǵárezsiz túrde islep shıǵadı. Úlgi yamasa nızamlı tastıyıqlanǵan talaplar joq. Dáramat esabatı formatın kárxanańız ushın maslastırıw arqalı isletiwińiz múmkin, mısalı, ǵárejetler maqala ushın úlginde shifrlanǵan.
Kórsetkishler tap sonday aldınǵı dáwir maǵlıwmatları tiykarında dúzilisi hám ózgerislerdi sáwlelendiriw ushın dúzetiliwi múmkin. Ǵárejetler standartlar hám tariflar tiykarında anıqlanıwı múmkin - kommunal xızmetler ushın tariflar, sheki onim, materiallar hám basqalar ushın tutınıw normalari.
Usınıń menen birge, xızmetkerler sanı hám xızmetkerlerdiń mıynet haqın bilgen halda, xızmetkerlerdiń mıynet haqın tólew ǵárejetlerin anıq joybarlaw múmkin. Biraq, mıynet haqı ǵárejetlerdiń zárúrli bólegin quraytuǵın iri kárxanada tekǵana miynet shártnamasında kórsetilgen mıynet haqın jıynash, bálki demalıs rezervin esaplaw, basqa tólewler hám qosımsha tólewlerdi esapqa alıw kerek.

Byudjetti tayarlaw ushın siz tómendegilerdi islep shıǵıwıńız kerek:

• 
  shólkemdiń byudjet siyasatı ;
  
• 
  byudjet elementları dizimi, ishki kodlardı belgilew;
  
• 
  maǵlıwmatlardı usınıw tártibi hám múddetlerin tastıyıqlaw ; byudjetlestiriw ushın juwapker shaxslardı tayınlaydı.
  

Usınıń menen birge, tuwrı joybarlaw ǵárejetler elementlarında kerekli muǵdarlardı aldınan esapqa alıw imkaniyatın beredi. Mısalı, kelesi jıl ushın joybarlawda xızmetkerlerdi oqıtıw ǵárejetleri, zárúr seminarlar hám treninglarning ámeldegi ǵárejetleri 10% ga asırılǵan halda byudjet statyasına kiritiliwi múmkin. Usınıń menen birge, byudjetlestiriw ushın juwapkerler tiyisli ǵárejetler statyasına kirgiziw ushın usınıs etilgen maǵlıwmatlardı - oqıtıwdıń qanday túrleri joybarlastırılǵanlıǵın, onıń bólindi iskerligi menen baylanıslılıǵın hám xızmetkerlerdiń sanı hám ilmiy tájriybesine sáykes keliwin tekseredi.