Qarshi davlat universiteti Roman-german filologiyasi fakulteti 5120100- filologiya va tillarni o'qitish (ingliz tili) yo'nalishi IV kurs 019-35 -guruh talabasi

Qarshi davlat universiteti Roman-german filologiyasi fakulteti 5120100-
Filologiya va tillarni o'qitish (ingliz tili) yo'nalishi IV kurs 019-35 -guruh talabasi Avazova Munira Sobir qizining “Ingliz tilidagi frazeologik birliklarning o'zbek tiliga tarjimasi talqini” mavzusidagi ilmiy tadqiqot ishiga ilmiy rahbarning
FIKR_MULOHAZASI
Filologiya va tillarni o’qitish (ingliz tili) yo’nalishi talabasi Avazova Munira Sobir qizi 2022-yilda “Ingliz tilidagi frazeologik birliklarning o'zbek tiliga tarjimasi talqini” mavzusidagi ilmiy tadqiqot ishini bajarish davomida bir qator ishlarni amalga oshirdi. Joriy yilda A.Munira “Ingliz tilidagi frazeologik birliklarning o'zbek tiliga tarjimasi talqini” mavzusidagi ilmiy tadqiqot ishini ilmiy rahbari ko’magida muvaffaqqiyatli ishlab uning kirish qismi va 1- bobibi ( u 5 bo’limdan iborat) to’liq yakunladi va mazkur bob bo’yicha maxsus va umumiy xulosalar chiqardi. Bugungi kunda avazova Munira ushbu mavzuni yanada mukammallashtirish ustida qizg’in ish ilib bormoqda.ilmiy izlanish doirasidagi maqolalar:
Ilmiy mavzu: “Ingliz tilidagi frazeologik birliklarning o'zbek tiliga tarjimasi talqini”
1- maqola : “Inglizcha frazeologizmlarning o'zbek tiliga tarjima xususiyatlari”
2-maqola: “Zookomponentli frazeologik birliklarning tarjima xususiyatlari yoki muammolari “
3-maqola: “Frazeologik birliklarda variantlarnish hodisasi”
4-maqola: “All ideoms containing the word finger and their translations”
5-maqola: “Inglizcha somatik frazeologizmlarning o'zbek tiliga tarjima xususiyatlari”
Ushbu maqolalar xorijiy davlatlarning qator jurnallarida va konferensiyalarida nashr qilingan va serifikatlar bilan M.Avazovaning muallifligi ko’rsatilgan holda aks ettirilgan. Xususan, Imperial College London tashkilotining “International scientific and practical conference “Modern psychology and pedagogy: Problems and solutions” mavzusi dorasida nashr qilingan xalqaro konferensiyada Avazova Muniraning “The difficulties of translating English phraseology in uzbek language” mavzusidagi maqolasi nashr qilingan. Badiiy asarlarda so’z ohangi va jarangdorligi uchun beqiyos o’ringa ega bo’lgan idiomalar, fazeologik birliklarni gapda to’g’ri va o’z o’rnida qo’llash ahamiyatlidir.Ba’zi bir ekspertlar tomonidan so’zlashuvda bu kabi birliklardan unumli foydalanish ayni vaqtda ayniqsaahamiyatlidie. Ingliz tili so’z boyligi jihatdan boshqa tillardan anchagina xususiyatlari bilan ajralib tuar ekan, o’zga til vakillari tomonidan bir qancha xususiyatlari bilan farq qiladi va bir qancha qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Ingliz tili frazeologiyasi bir qancha birliklar idiomalar, frazaviy fe’llar, ko’p ma’noli so’zlar kabi bir qancha birliklarni o’z ichiga qamrab oladi. Hozirgi kunda ayniqsa Amerikada so’zlashuv va yozish bilimlari frazeologik birliklarni to’g’ri va munosib o’z o’rnida ishlatilgan holda ingliz tilini qanchalik boy til ekanligini ko’rsatibgina qolmay, boshqa tillar bilan qiyoslab o’rganilganda bir qancha tarjima bilan bog’lik variantlashish, nomutanosiblik hollarini ham uchratish mumkinligini ko’rsatib o’tadi. Va bu o’z o’rnida o’rganish obyekti sifatida frazeologiya bo’limini izlanuvchi filologlar uchun taqdim etadi.
Shu nuqtai nazardan M.Avazova o‘z maqolasida so’zlashuvda frazeologik birliklardan foydalanish juda qiziqarli bo’libgina qolmay, uning o’ziga yarasha qiyin taraflari ham mavjudligini ko’rsatadi. Bundan tashqari ularni ingliz tili darslarida mazmunli va qulay qo’llash mumkinligi haqida fikr yuritadi.
Muallif M. Avazova maqolasining yana bir ijobiy tomoni shundaki, unda berilgan barcha fikrlar ingliz tilida frazeologik birliklar ehtiyotkorlik bilan o’z o’rnida qo’llash talab etiladi. Maqola boshlanishida annotatsiya berilgan bo’lib bu ham imrad talablaroga mos ravishda maqola yozilganligini,nashriyot ham bu talablarga mos ekanligini ko’rib tekshiruvdan o’tgan holda maqola nashrgacha bo’lgan barcha ko’rsatmalarni o’z ichiga oladi.Maqolaning ahamiyatli tomoni shundaki , frazeologik birlar o’zbek tiliga tarjima qilinganda ehtiyot bo’lish va asl ma’nosini chuqur anglagan holda keyin ishlatilishi maqsadga muvofiq ekanligini ko’rsatib beradi.
Yuqoridagi fikrlardan xulosa qilib ayganda maqolaning maqsad va vazifalari aniq va to‘liq bajarilgan. Maqola nazariy va amaliy qiymatga ega. Maqolani nashrga tavsiya etish mumkin. Va ishonib aytamanki, Munira Avazovaning maqolasi ingliz tili o’rganuvchilarga frazeologiya bo’limi bo’yicha mazmunli bir bilim va ko’nikmani hosil qilishda yordam beradi.
Avazova munira ilmiy tadqiqot ishining eksperimenti sifatida ushbu sohada anchagina tajribaga ega malakali professor va oliy toifali o’qituvchilar ko’magida ish olib borib, o’z maqolalarini yanada batafsilroq yoritish uchun tekshirish va tahlil ishlarini olib bordi. Uning izlanish ishlari jami 5 ta mavzu doirasidagi maqolalardan tashkil topganiga qaramay u kelajakda bu tadqiqot ustida yanada ko’plab tekshiruvlar olib bormoqchi. Maqolaning mohiyatiga alohida to’xtalib o’tsam, Munira aynan ingliz tili yo’nalishida tahsil olgani uchun qiyosiy tahlil olib boorish uchun frazeologiya bo’limini tadqiqot obyekti sifatida tanladi va o’z bilimini yanada boyitib olmoqda. Muniraning izlanish ishlariga kutubxonalarda frazeologiya bo’limi yoritilgan qanchadan qancha grammatil kitoblar va o’zbek tilidagi tarjima talqinini yanada oshirib ko’rsatish uchun “O’zbek tilining frazeologik lug’ati“ ham anchagina asos bo’lib xizmat qildi.
Badiiy asarlarda so’z ohangi va jarangdorligi uchun beqiyos o’ringa ega bo’lgan idiomalar, fazeologik birliklarni gapda to’g’ri va o’z o’rnida qo’llash ahamiyatlidir.Ba’zi bir ekspertlar tomonidan so’zlashuvda bu kabi birliklardan unumli foydalanish ayni vaqtda ayniqsa ahamiyatlidir. Ingliz tili so’z boyligi jihatdan boshqa tillardan anchagina xususiyatlari bilan ajralib tuar ekan, o’zga til vakillari tomonidan bir qancha xususiyatlari bilan farq qiladi va bir qancha qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Ingliz tili frazeologiyasi bir qancha birliklar idiomalar, frazaviy fe’llar, ko’p ma’noli so’zlar kabi bir qancha birliklarni o’z ichiga qamrab oladi. Hozirgi kunda ayniqsa Amerikada so’zlashuv va yozish bilimlari frazeologik birliklarni to’g’ri va munosib o’z o’rnida ishlatilgan holda ingliz tilini qanchalik boy ttil ekanligini ko’rsatibgina qolmay, boshqa tillar bilan qiyoslab o’rganilganda bir qancha tarjima bilan bog’lik variantlashish, nomutanosiblik hollarini ham uchratish mumkinligini ko’rsatib o’tadi. Va bu o’z o’rnida o’rganish obyekti sifatida frazeologiya bo’limini izlanuvchi filologlar uchun taqdim etadi.
Shu nuqtai nazardan M.Avazova o‘z maqolasida so’zlashuvda frazeologik birliklardan foydalanish juda qiziqarli bo’libgina qolmay, uning o’ziga yarasha qiyin taraflari ham mavjudligini ko’rsatadi. Bundan tashqari ularni ingliz tili darslarida mazmunli va o’rinliqo’llash mumkinligi haqida fikr yuritadi.
Muallif M. Avazova maqolasining yana bir ijobiy tomoni shundaki, unda berilgan barcha fikrlar ingliz tilida frazeologik birliklar ehtiyotkorlik bilan o’z o’rnida qo’llash talab etiladi. Maqola boshlanishida annotatsiya berilgan bo’lib bu ham imrad talablaroga mos ravishda maqola yozilganligini,nashriyot ham bu talablarga mos ekanligini ko’rib tekshiruvdan o’tgan holda maqola nashrgacha bo’lgan barcha ko’rsatmalarni o’z ichiga oladi.Maqolaning ahamiyatli tomoni shundaki , frazeologik birlar o’zbek tiliga tarjima qilinganda ehtiyot bo’lish va asl ma’nosini chuqur anglagan holda keyin ishlatilishi maqsadga muvofiq ekanligini ko’rsatib beradi.
Yuqoridagi fikrlardan xulosa qilib ayganda maqolaning maqsad va vazifalari aniq va to‘liq bajarilgan. Maqola nazariy va amaliy qiymatga ega. Maqolani nashrga tavsiya etish mumkinligi ko’pgina mualliflar tomonidan e’tirof etildi.. Va ishonib aytamanki, Munira Avazovaning maqolasi ingliz tili o’rganuvchilarga frazeologiya bo’limi bo’yicha mazmunli bir bilim va ko’nikmani hosil qilishda yordam beradi.
Ayniqsa ushbu talabamizning maqolasida vailmiy tadqiqot ishida uning bir qancha til bilish bo’yicha o’rgangan bilimlari va Grammatik, frazeologik birliklarni mufassil o’rgangani ham ayniqsa bu borada yordam bergani bejiz rmas. Xususan, Avazova Munira Sobir qizi - Qarshi davlat universiteti Roman German filotogiyasi fakulteti Filologiya va tillarni o qitish yo nalishi 4-kurs 019-35 guruhtalabasi O'z yo'nalishi bo'yicha ingliz tilini bilish darajasi, milliy CEFR darajasining B1, B2 va C1 darajasiga sazovor bo'lgan, xalqaro ingliz tilini baholash darajasi bo'yicha xalqaro IELTS sertifikati sovrindori (Score 6.5 and Score 7) va bundan tashqari o'z yo'nalishi bo'yicha xalqaro TOEFL ITP sertifikatiga ega. 2021-2022-yil o'quv yili uchun "Yilning eng iqtidorli talabasi (hikoyanavislik yo'nalishi) yo'nalishi bo'vicha "YIL TALABASI -2021" tanlovi universitet bosqichi sovrindori. Bundan tashqari Behbudiy tavalludining 126 yilligi bo'yicha o'tkazilgan insholar tanlovi bo'vicha fakultet g'olibi, 1-o'rin diplom va esdalik sovg'alar, va xuddi shutanlov universitet bosqichi 2-o'rin sovrimdori 2-o'rin diplom va rektor stependiyasi, bundan tashqari 2021-yil iqtidorli talabalarni qo'llab quvvatlash va rag'batlantirish bu'yicha qo'shimcha stegendiyası sovrindori hisoblanadi, Xususan, maqolalari Amerika, Turkiya, Angliya va miliy jurnallarimizda, O'z MU xabariari jurnallarda nashrga berilgan va doimiy ravishda Qarshi Davlat universiteti gazetasi bilan doimly ravishda hikoya va magollarini chop etib kelmoqda. 1-bosqichligining ilk oylaridanoo 2019-yil 27-29 sentabr kuniari Qashqadaryo Inverstment forumida ingliz tilida so'zlashuv bilimini ko'rsatib viloyat professor o qituvchilari tomonidar Qashqadaryo volontyor tarjimonlar safiga qabul qilinib, faxriy Qashqadaryo volontyor ko krak nishoni bilan taqdirlangan, Ushbu haftalikda tarjimonlar bilan bo lgan qizg'in suhbatda o'zining talabchanligi va zukkoligi tufayli tadbir tashkilotchilari e'tiborini tortgan va tadbirdagi faoliyati uchun esdalik dipionlari, investment forum tomonidan taqdim etilgan rasmiy forma, escalik sovg'alari bilan taqdirlangan, Muniraning ilk smestr baholaridan toki shu kunga qadar universitet darslarida qatnashishi, faolligi, baholarī namunali tarzda deb aytsak asla mubolag'ala bo'lmaydi. 2-bosqichligida Muniraning nashr sohasida anchagina yutuqqa erishdi.Xususan, Behbudiy ijodini taqbiq etish bo'yicha universitet miqyosida o'tkazilayotgan insholar tanlovida fakultet bosqichida 1-o'rinni egalladi va diplom bilan taqdirlandi, Xuddi shu tanlovning universitet bosqichiga yo'llanma olgan Munira ancha izlanishlar bilan universitet insholarni baholash bo'yicha o'qituvchilar tahsiniga sazovor bo'lib , 2- o ringa loyiq deb tupildi va diplom , esdalik sovgalari va qo'shimcha ragbatlantirish sifatida rektor stependiyasiga loyiq deb topildi. Muniraning bir qancha hikoyalari universitet gazetasida nashr qilingan, Bu esa o'z navbatida nashriyot bilan doimiy aloqada bo'lib turganligini ko'rsatib beradi, Jumladan, Qarshi daviat universiteti gazetasining 2020-yil dekabr sonida nashr qilingan talaachan talabalardan biri. tanlovlarida faol qatnashib faxrli o'rinlarni egallagan. o'tkazilgan insholar tarlovi. Universitet miqyosida o'tkazilgan "O'zbekiston Respublikasi Davlat Bayrog'i" mavzusidag insholar tanlovida 1-o'ringa sazovor bo'llgan takultet g'olibi hisoblanadi. "Talaba yoshlami ma naviyatini yuksaltirishda ilm-na'rifatning o'rni" mavzusida o'tkazilgan maqolalar tanlovida o’z maqolasi bilan qatnashib faxrli 1-o'rinni egalladi. Qasnqadaryo viloyatida tashkil etilgan American corner markazida o'tkazilgan "Speech competition" da o'z nutqi bilan qatnashib amerika o qituvchi Madaline Hoke va Pi Hoke tomonidan esdalik sovrinlari va diplom bilan taqdirlangan, Avazova Munira Sobir qizi o'qishning dastlabki kunlaridanoq guruhdayetakchilik qila olish qobiliyatini namoyon ciganligi sababli, guruh sardorligiga nomzodi ko'rsatilgan, Uning nomrodi guruh talabalari, guruh murabbiysi hamda dekanat tomon dan bir ovozdan ma qullangan va hozirgi kungacha guruh sardori bo'lib kelmoqda. Avazova Munira Sobir qizi universitetda olgan bilimi va amaliy ko'nikmalarini mahsuli sifatida 2019-yildan boshlab o'zining ilmiy ishlari va ijodiy ishlanmalari bilan xalqaro va respublika miqiyosida turli anjumanlarda, shuningdek ko'plab ko'rik taniovlarda, faol ishtirok etmoqda, shu bilan birga turli tanlovlarda sovrinli o'rinlarni egallab kelmoqda. M.Avazova universitetda tashkillashtiriladigan "Speaking club" guruhida faol ishtirok otib, chet el o'qituvchilari bilan bo'lgan suhbatlarda faol qatnashib faxrli o'rinlarni egallab kelmoqda, noyabr oyida bo'lib o'tgan 'Speech contest" da o'zining "About my university' mavzusidagi nutqi bilan qatnashib fakultet miqyosida 1-o'rinni egallagan. O'zbekiston Respubliklasi mustacillig ning 30 yilligiga bag'ishlab o'tkazilgan tanlovda faol ishtirok etgani uchur tashakku noma bilar taoairlangan. Avazova Munira Sobir qizi 7 ga yaqin ta ilmiy maqolalar muallifidir, jumladan 3 tasi xalqaro konferensiyalarda chop etilgan, Hozirda ilmiy rahbari bilan "Methods for all skills of CEFR in Uzbekistan" sohasida ham ilmiy ishlar olib bormoqda.
Bir so'z bilan aytganda, M.Avazova tomonidan joriy yilda bajarilisni rejalashtirilgan barcha ishlar qat'iy reja asosida, o'z vaqtida, belgilangan tartiblarda amalga oshirilib borildi. Men ilmiy rahbar sifatida talaba M.Avazovaning ilmiy izlanishlarga layoqati borligini, o'z ustida tinmay ishlashi, kreativligi, yetarli biiim va tajribaga ega ekanligini hisobga olib, u ilmiy tadqigot ishlarini olia barishga loyiq deb hisoblayman hamda ilmiy tadeigot ishini tayyorlashda be gilangan talablar asosida to g'ri va vijdonan yondashishi, ishni o'z vaqtida sifatli bajarishiga ishonch bildiraman, Men Avazova Munira Sobir qizining yuqorida ta'kidlangan ijobiy sifat va fazilatlarini hisobga olib, bugungi kun talablariga javob beradigan, bilimli, azm-u shijoatli, o'z kuch va irnkoniyatlariga tayangan, haqiqiy vatanparvar yoshlarimizdan biri deb hisoolaymar hamda uni Flologiya va tillarni o'qitish (ingliz tili, yo'nalishi bo'yicha islom Karimov nomidagi davlat stipendiyasiga tavsiya etaman.

Ilmiy ishlar va innovatsiyalar
bo’yicha prorektor:
N.Xolmirzayev
Roman-german fakulteti,
lingvistika kafedrasi mudiri: M. Omonova

Ilmiy rahbari: Sh. Xalilova