Qiziqarli kimyo va olimpiada masalalarini yechish Kokanbayev Ikramjon Ibroximovich

Qiziqarli kimyo va olimpiada masalalarini yechish
Kokanbayev Ikramjon Ibroximovich
Kimyo kafedrasi katta o‘qituvchi, texnika fanlari nomzodi
[e-mail]
[e-mail]
([phone]
QO‘QON DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
KIMYO KAFEDRASI

Ma’ruza matni: Kimyoviy elementlar va ularning ochilishiga turtki bo‘lgan kashfiyotlar. Vodorod va kislorodning paydo bo‘lishi.

Reja.

1. Qadimgi dunyoda kimyoviy bilimlarni paydo bo’lishi.

2. Alkimyo davrida kimyoni fan sifatida taraqqiy etishiga sabab bo’lgan kashfiyotlar.

3. Alkimyodan keying davrda kimyoni taraqqiy etishiga sabab bo’lgan olimlar va ularning ilmiy kashfiyotlari.

4. Vodorodni kashf qilinish tarixi.

5. Kislorodni kashf qilinish tarixi.

Mavzuga doir savollar

1. Qadimgi davrda kimyoviy bilimlar qanday paydo bo’lgan va ularni tartiblashga kimlar harakat qilgan?

2. Kimyoni rivojlanishidagi alkimyo davrigacha insonlar tomonidan tanish bo’lgan nechta element bor edi? Bu elementlarni bir biridan farqlash uchun qanday tadbir amalga oshirilgan?

3. Alkimyo davrida kimyoviy bilimlarni taraqqiyotiga katta hissa qo’shgan qaysi tadqiqotchilarni bilasiz? Ularning qo’shgan hissalarini aytib bera olasizmi?

4. Alkimyogarlar o’z nazariyalarini amalga oshirish vaqtida kimyo fani laboratoriya tajribalari taraqqiyotiga qanday yangiliklarni olib krishdi?

Mavzuga doir savollar

5. Alkimyo davrida qaysi kimyoviy elementlar kashf qilingan? Sanab bering.

6. Alkimyogar tomonida turli belgilar bilan ifodalangan 7 metall qaysilar edi? Ularni belgilarini bilasizmi?

7. Robert Boyl (1627-1691-yy) ning amalga oshirgan ishlari haqida nimalarni bilasiz?

8. J.Dalton va M.V.Lomonosovlar tomonidan modda tuzilishi haqidagi tassavurlar qanday rivojlantirildi. Bu haqida qanday bilimlarga egasiz?

Mavzuga doir savollar

9. J.Dalton tomonidan kimyoviy simvolikaga (kimyoviy elementlarni belgilash) va atom og’irliklarini aniqlashga qo’shilgan hissa nimalardan iborat?

10. Moddalar massasini saqlanish (Energiyani saqlanish) qonunini yaratilishi kimyoni fan sifatida taraqqiy etishiga qanday ta’sir ko’rsatdi?

11. Van Gelmont va Robert Boylning gazlar sohasidagi ishlarini bilasizmi?

Mavzuga doir savollar

12. Vodorodning kashf etilish tarixi haqida nimalarni bilasiz? (Genri Keverdish (1731-1810-yy))

13. Kislorod kashf etilish tarixi haqida nimalarni bilasiz? (Jozef Prustli (1733-1804-yy) va Antuan Lavuaze (1743-1794-yy) ishlari)

14. Vodorod va kislorodning tuzilishi va fizik-kimyoviy hossalari haqidagi zamonaviy bilimlar qaysilar? Aytib, kimyoviy xossalarini doskada yozib tushuntiring.