Qobiliyatlar

• QOBILIYAT

Qobiliyatlar kishining shunday psixologik xususiyatlaridirki, bilim ko’nik, malakalar ortirish shu xususiyyatlarning o’zlari maskur bilim, ko’nikma va malakalarga talluqli bo’lmaydi.

• Qobiliyatlar kishining shunday psixologik xususiyatlaridirki, bilim ko’nik, malakalar ortirish shu xususiyyatlarning o’zlari maskur bilim, ko’nikma va malakalarga talluqli bo’lmaydi.
• Qobiliyatlar — bu imkoniyat,u yoki bu ishda mahoratning zarur darajasi esa voqeylikdir. Shunday qilib, qobiliyatlar shaxsning maskur faoliyatini muaffaqiyatli amalga oshirish sharti hisoblangan va buning uchunzarur bilim , ko’nikma va malakalarni egallash dinamikasida yuzaga chiqadigan farqlarda namoyon bo’ladigan individual-psixologik xususiyatdir.

• Qobiliyatlar o’zi nima ?

• Qobiliyatlar turlari

• Umumiy qobiliyatlar

• Maxsus qobiliyatlar

• Shaxsning umumiy qobiliyatlari undagi shunday individual sifatlar majmuyiki , ular odamga bir qancha faoliyat sohasida ham muvafaqiyatli faoliyat ko’rsatish va natijalarga erishishga imkon beradi. Masalan, texnika oliy o’quv yurti talabasi ham ijtimoiy-gumanitar, ham aniq fanlar, ham texnika fanlar sohasidagi bilimlarni o’zlashtira oladi.

• Maxsus qobiliyatlar esa ma’lum bir sohada yutuqlarga erishish, yuqori ko’rsatkichlar berishga imkon beruvchi sifatlarni o’z ichiga oladi.
• Masalan sport sohasi bilan buxgalteriya hisob kitobi bo’yicha ishlayotgan kishida o’ziga xos maxsus qobiliyat bo’lmasa bo’lmaydi.

• Umumiy qobiliyatlar

• Maxsus qobiliyatlar

• Talant (yunoncha «talanton») «qimmatbaho, noyob irsiy tabiiy xislat» degan ma’noni anglatadi. Talant muayyan faoliyatning muvaffaqiyatli va ijodiy ravishda bajarilishini ta’minlaydigan qobiliyat hamda iste’dodlar yig‘indisidan iborat individual xususiyatdir. Professor E.G‘oziyev o‘z asarida talantni shunday ta’riflaydi: «Talant mahoratning dastlabki sharti hisoblansa-da, lekin ular bir-biridan muayyan darajada tafovutlanadi. Talant katta, ijodiy va zo‘r mehnat mahsulidir; demak, talantli deb shunday shaxslarga aytiladiki, aqlli, ular zehni o‘tkir, intellektual faoliyati kuchli, ijodiy yo‘li ancha shakllangan, diqqat va irodalari mustahkam va barqaror bo‘ladi. Ular serg‘ayrat va ehtiros bilan ishlaydilar. Mehnatsevar va mehnatga juda layoqatli bo‘ladilar, qo‘ygan maqsadlariga erishadilar. Talantli shaxslar jamiyat, tabiat, fan taraqqiyotining istiqbolini ko‘ra bilib, uning asosiy yo‘llarini oldindan bashorat qila oladilar. Talantli kishilar odatda har tomonlama iste’dodli shaxslardir»

• Talant

• Talant bir qancha qobiliyat turlarini o‘z ichiga oladi. Ammo bundan, talantli kishi barcha sohalarda ham barobar ijod qiladi, degan xulosa kelib chiqmaydi, ular muayyan bir sohada eng samarali va yuksak sifatli ijodiy ish qiladilar. Lekin boshqa ishlarga ham juda layoqatli bo‘ladilar. Talant va qobiliyat masalasida I.P.Pavlovning odamning maxsus oliy nerv faoliyati tiplari haqidagi ko‘rsatmasi katta ahamiyatga egadir. Ya’ni odamdagi oliy nerv faoliyatining ayrim hollarida birinchi yoki ikkinchi signal sistemasining ustun turishi I.P.Pavlovning odamlarni «badiiy va tafakkur» tiplariga ajratish uchun asos bo‘ladi.