Qoqio’tdoshlar mur

Qoqio’tdoshlar (Murakkabguldoshlar) oilasi Gk0 Gt(5) Ch(5) U(2)

Reja:

1. Qoqio’tdoshlar oilasi haqida umumiy ta’rif.

2. Qoqio’tdoshlar oilasining 2 ta oilachalari xaqida qisqacha ma’lumot.

3. Mazkur oilaning keng tarqalgan turkumlari.

Bu oila gulli o’simliklar ichida eng kattasi hisoblanadi va hamma qit’alarda, turli tuman ekologik sharoitlarda o’sadi. Bu oila 920 turkumga mansub 19000 turni o’z ichiga oladi.

Bu oilanig o’simliklari xaqida umumiy qisqacha tarif

Barg yaprog’i

butun ( kungaboqar)

ba’zan patsimon bo’lingan

(shuvoq)

Oilaning asosiy belgisi tupgulining savatcha shaklidaligi

Barglari

Oddiy

poyada asosan ketma-ket

ba’zan qarama qarshi

Ko’pchiligida savatchalar shingil, qalqon,

ro’vak, soyabon va boshcha to’pgullariga o’rnashib, murakkab to’pgul hosil qiladi.

GUL FORMULASI HAQIDA

Oilaning gulkosachabargi tojbargi va chagchilari 5 tadan

Gulkosachasi juda qisqarib ketgan, 5 tishli o’simta yoki tukchalar shaklida.

Gultoji tutash gultojbargli,

To’g’ri (naysimon gul) yoki

Qiyshiq ( tilsimon yoki voronkasimon gul )

Mevasi – pista meva

Oila gul tuzulisha qarab 2 ta oilachaga bo’linadi Suttikandoshlar Moychechakdoshlar

Suttikandoshlar oilachasi

To’pguli ikki jinsli tilsimon hisoblanadi

O’zbekistonda keng tarqalgan qoqio’t karrak sachratqi maxsar kakralarni turkumlarini turlari kiradi

Dorivor qoqio’t

Zangori sachratqi

Moychechakdoshlar oilasi

Oila vakillarining to’pguli naysimon, faqat ayrim turlarida soxta tilsimon (kungaboqar) yoki voronkasimon (bo’tako’z)

Bu oilaga O’zbda keng tarqalgan shuvoq, tirnoqgul, kungaboqar, topinambur, andiz, bo’ymodaron kabi turkumlarning turlari kiradi.

Turkumga boyligi jihatidan Shuvoq turkumi alohida o’rin tutadi.

O’zbekistonda shuvoqning 39 turi uchraydi. Bular 1 yillik va kop yillik o’tlar va yarim butalardir.

Shuvoqlar bebaho shifobaxsh o’simlik. Misol Ermon shuvog’i qoqio’tdoshlarga mansub ma’daniy o’simliklardan biri moyli kungaboqardir.

Tabiiy holda uchraydigan dorivor o’simliklarga bo’yimodaron bo’znoch turkumining vakillari kiradi.

13 turkumga mansub 50 turi O’zbekiston qizil kitobiga kiritilgan. Shulardan 30 tasi karrak turkumi.