Qulay investitsion muhit

GMT indeksi bo 'yicha Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligi 7ta mezon bo ‘yicha baholanadi:

• Hukumatga avtomatik tarzda kreditlar berish jarayonining mavjud emasligi.
• Markaziy bank kreditlari Hukumatga bozor stavkalarida beriladi.
• Markaziy bank kreditlari Hukumatga ma’lum uddatga beriladi.
• Kreditlar Hukumatga cheklangan miqdorda beriladi.
• Markaziy bank davlat qimmatli qog‘ozlarining birlamchiishtirokchisi hisoblanmaydi.
• Markaziy bank davlat qimmatli qog‘ozlarining birlamchi ishtirokchisi hisoblanmaydi.
• Markaziy bank o‘zining foiz stavkalari mustaqil, Hukumat bilan kelishmasdan, o‘matadi.
• Markaziy bank bank sektorini nazorat qilish yuzasidanjavobgardir. (Bu holatda GMT indeksi asosida MB ga 2 ball o‘zlashtiriladi yoki boshqa davlat organi bilan birgalikda amalga oshirilsa 1 ball qo‘yiladi) .

Har bir mezon 2 ta o‘lchamga ega, ya’ni 0 va 1 ball bilan baholanadi.

• 0-mustaqillik darajasi past;
• 1-mustaqillik darajasi yuqori.
• Siyosiy va iqtisodiy mustaqillik indekslari bo‘yicha to‘plangan ballar qo‘shilib, umumiy mustaqillik indeksi aniqlanadi.
• Umumiy mustaqillik indeksining eng yuqori darajasi 15 ballgateng.
• Shundan:
• siyosiy mustaqillik-8 ball
• iqtisodiy mustaqillik-7 ball.

Hozirgi davrda dunyo bo‘yicha siyosiy mustaqillik darajasi eng yuqori bo'lgan Markaziy bank-bu Yevropa Markaziy bankidir (EMB)

• Xususan:
• EMB Yevropa Ittifoqi boshqaruv organlariga va yevrohudud hukumatlariga umuman bo‘ysunmaydi;
• EMB baholar barqarorligiga javob beradi;
• EMBning vakolatlarini qonunchilik asosida o‘zgartirilishi mumkin emas.
• EMBning vakolatlari faqatgina Maastrixt shartnomasini qayta ko‘rib chiqish natijasida o‘zgartirilishi mumkin. Bu esa, juda murakkab jarayon bo'lib, barcha ishtirokchilarning roziligini olishni talab etadi.

AQSh FZTning ham siyosiy mustaqillik darajasi yuqoridir.

• AQSh FZTning ham siyosiy mustaqillik darajasi yuqoridir.
• FZT Boshqaruvchilar kengashi a’zolari 14 yilga tayinlanadi.AQSh Prezidenti faqat 2 muddatga (8 yil) saylana oladi.FZT Prezi-denti nomzodini AQSh Prezidenti Senatga taqdim etadi, shuningdek FZT pul-kredit siyosatini amalga oshirishda mustaqildir.
• Ammo FZTning siyosiy mustaqillik darajasi EMBnikidan past, chunki FZTga Kongress ta’sir ko‘rsata oladi.
• Kanada va Angliya Markaziy banklarining siyosiy mustaqillik darajasi bundan ham pastdir.
• Kanada Markaziy bankining Direktori Hukumat tomonidan tas-diqlanadi.Pul-kredit siyosati instrumentlarini mustaqil tanlay olmaydi.
• Kanada Markaziy banki va Hukumati o‘rtasida kelishmovchilik yuzaga kelsa, Moliya vazirligi direktiva chiqarish huquqiga ega va Markaziy bank uni bajarishga majbur.

• EMBning vakolatlari faqatgina Maastrixt shartnomasini qayta ko‘rib chiqish natijasida o‘zgartirilishi mumkin. Bu esa, juda murakkab jarayon bo'lib, barcha ishtirokchilarning roziligini olishni talab etadi.