Rajapova gulshirinning "atom yadrosi va elementar zarralar fizikasi" fanidan



Download 417,71 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/9
Sana11.01.2022
Hajmi417,71 Kb.
#346067
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Atom yadrosi va elementar zarralar fizikasi

"3 darajali kosmik nurlanish"

 

atamasini ham topishingiz mumkun.Keyinchalik biz ushbu nurlanishni relikt 



deb atadik. 

1965 yilda relikt nurlanishlarning kashf etilishi kosmologiya uchun katta 

ahamiyatga ega edi.U 20 asrda tabiatshunaslikning eng muhim yutuqlaridan 

biriga aylanadi, va kosmologiya uchun galaktikalar spektrida qizil siljish 

kashf etilganidan buyon eng muhim narsa. Zaif reliktli nurlanish bizga 

koinotimiz mavjudligining dastlabki lahzalari butun koinat issiq bolgan va 

undan sayyoralar yulduzlar va galaktikalar bolmagan olis davr haqida 

malumot beradi. Songgi yillarda yerdagi stratosfera va kosmik rasadhonalar 

yordamida olib borilgan ushbu nurlanishning batafsil olchovlari olamning 

tugilish sirini yopib qoydi. 

                                                  

 

Relikt radiasionasi osmoning har tomonidan yerga taxminan bir xil 



intensivlik bilan keladigan kosmik elektromagnit nurlanish va taxminan 3K 

haroratda (mutlaq Kelvin shkalasi bo'yicha 3 daraja) mutlaqo qora jismning 

nurlanish spektri bo'lgan, -270 C ga to'g'ri keladi.Ushbu haroratda 

nurlanishning asosiy qiami santimetr va millimetr oralig'idagi radio 

to'lqinlarga to'g'ri keladi.Relikt nurlanishning energiya zichligi 0,25 eV/sm3 

ni tashkil qiladi. 

Reliktli mikrotolqinli nurlanish - bu maksimal zichlikdagi , taxminan 0,1 sm 

tolqin uzunlikdagi fotonlarning spektri bolib, u T=2,7 K haroratli mutlaq 

qora jismning nurlashiga togri keladi.Relikatsiya nurlanishi butun koinotni 



to'ldiradi.U dastlabki koinotda materiya antimateriyani yoq qilish natijasida 

vujudga kelgan.Koinotning harorati 4000K dan oshganda , birlamchi 

moddalar to'liq ionlashtiriladi va nurlanish moddalar bilan qattiq tasir 

otkazadi. T<4000 K da rekombinatsiya sodir boladi va plazma neytral 

vodorod va geliy atomlari aralashmasiga aylanadi.Olam radiatsiya uchun 

toliq shaffof  bolib qoladi.Koinotning yanada kengayishi paytida reliktning 

harorati hozigi qiymatga tushadi T=2,7 K.Reliktsiya nurlanishi materiya 

bilan ozaro aloqada bolmaganligi sababli, koinat evolyusiyasining dastlabki 

davri xotirasini saqlab qoldi. Kosmik mikrotolqinli fonning fazoviy 

taqsimotidagi bir xil bolmaganligi <10-4 barionlar sonliva relikt fonlar soni 

ortasidagi nisbati 1:(109-1010).Ammo relikt fatonlari kam energiyaga ega 

(E=3*10-4 eV) relikt nurlanish energiyasi hozirgi vaqtda energiya 

birliklaridagi moddalarning umumiy massasidan 103 barovar  kam. 


Download 417,71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish