Rashod nuri guntekinning “Choliqushi” asari tahlili

Syujet unsurlari

Asarda syujet unsurlaridan biri bo`lgan tugun Feridening xiyonat qurboni bo`lishi orqali ko`rsatilgan. To‘yga uch kun qolganda Feride o‘zlari yashaydigan ko‘shkka kelgan qop-qora yopinchiqli ayoldan Kamronning Yevropadagi ishqiy munosabatlari haqidagi xabari asarning kulminatsion nuqtasi hisoblanadi. Chunki to`y tayyorgarliklari boshlanib ketgan bir vaqtda Feridening kutilmaganda bunday zarbaga uchrashi va o`z uyini tark etishi asar voqealariga tub burilish yasagan.

Ana shundan keyin esa voqealar rivoji jadallashib bosh qahramonni Kamrondan olislarga olib ketadi. Shuningdek, Kamron Feridening doktor Xayrullohbeyga aslida yolg`ondan turmushga chiqqanligini asar so`nggida xabar topadi. Asar yakunida esa ikki oshiq qalbning o`zaro topishishi asardagi barcha muammolarning yechimi qilib keltirilgan.

Badiiy asar kompozitsiyasi. Qistirma epizod

Feridening Zaynilar qishlog‘ida og‘ir sharoitda qolgan Munisani asrab olib, uni o‘z qiziday suyib ardoqlaydi. Asarda muallif tomonidan qizaloq qistirma epizod sifatida gavdalangan. Ushbu epizod orqali yozuvchi og`ir musibatda qolgan Feridening qalbiga ozroq bo`lsada nur olib kirishni maqsad etgan. Sal o‘tib Munisa bilan yangi hayot boshlagan Feride og‘ir xastalik sabab uni ham yo‘qotadi. Munisa asarning faqat ma`lum bir qismida paydo bo`lib yana g`oyib bo`lishi tufayli u asarda qistirma epizod hisoblanadi.

Asarning lingvistik tahlili: Frazeologizmlar.

• Sınıfa derin bir sükût çökmüstü, sinek uçsa işitilecekti - Pashsha uchsa eshitilar edi. Ya`ni, bu yerda sinf sukunatga cho`kdi, jim-jitlik ma`nosida qo`llanilgan.
• Bülbül gibi söylüyor Fransızcayı maşallah - Fransuzchani bulbulday sayraydi-ya, yo olloh! Bulbulday sayraydi iborasi tili biyron, gapga chechan ma`nosida aytilgan.
• Allah belanı versin, aslan gibi çocuğu berbat ettin, dedi – Xudo jazoingni bersin! Oyday qizni xarob qilding, - dedi Tarjimon bu o‘rinda aslan gibi iborasini “sog‘lom” ma’nosini ochib berish uchun o‘zbekcha oyday qiz iborasini qo‘llagan.
• Yolda hazırladığım kurt masalını okudum - Yo‘lda bir yolg‘on to‘qib qo‘ygan edim. Turk tilida kurt masalını okumak iborasi “ishonchsiz bahonalar, yolg‘onlar bilan gapirmoq” ma’nosida qo’llaniladi.