Реферат Текширди: проф. Сотволдиев А. Андижон -2017 й

1-жадвал
Хўжалик бўйича меҳнат унумдорлиги ва унга таъсир қилувчи
омилларнинг қиёслама таҳлили.

Т.р		Базис йили	Ҳисобот йили	ўзгариши (+,-)
1.	Қишлоқ хўжалигида банд бўлган ишловчиларнинг жами сони, киши	250	253	+ 3
2.	Доимий ишчилар сони, киши	227	240	+ 13
3.	Қишлоқ хўжалик ялпи маҳсулоти, минг сўм (базис йили баҳоси бўйича)	116018	133248	+ 17230
4.	Жами меҳнат сарфи, минг киши-соат ҳисобида	398,8	399,1	+ 0,3
5.	Асосий ишчиларнинг жами ишловчилар сонига нисбатан эгаллаган ҳиссаси (Ҳ), %	90,8	94,9	+ 4,1
6.	Бир ишчининг ўртача бир йилда ишлаган кунлари сони	251	241	- 10
7.	Иш кунининг ўртача давомийлиги (соат ҳисобида)	7	6,9	- 0,1
8.	1 киши-соатда етиштирилган ялпи маҳсулот ҳажми, сўм	290,4	333,8	+ 42,9
9.	Қишлоқ хўжалигида банд бўлган бир ишловчи ҳисобига етиштирилган ялпи маҳсулот, минг сўм	464,1	526,7	+ 62,6

жадвалдан кўриниб турибдики, хўжалик бўйича 1 ишловчи ҳисобига етиштирилган ялпи маҳсулот ҳажми ҳисобот йилида базис йилига нисбатан 62,6 минг сўмга ошган. Бошқача айтганда меҳнат унумдорлиги даражаси 13,5 фоизга ошган (62,2 100 : 464,1 = 13,5 %).

Ушбу ўзгариш юқорида қайд қилинганидек 4 та омил ҳисобига содир бўлган. Ушбу омиллар таъсири аниқланишидан олдин меҳнат унумдорлигини ифодаловчи қуйидаги боғланиш кўрсаткичлари аниқлаб олинади.
I.
II.
III.
IV.
V.
Шундан сўнг хўжалик бўйича меҳнат унумдорлигининг омилли таҳлили бажарилади.

1-омил – ишчилар сони салмоғи ўзгаришининг таъсири:

II-I
Демак, ишчилар сони салмоғининг 4,1 фоизга (94,9-90,8) ошиши натижасида 1 ишловчи ходим ҳисобига етиштирилган маҳсулот 20,9 минг сўмга кўпайган, яъни меҳнат унумдорлиги даражаси ушбу омил ҳисобига 4,5 % га ошган (20,9  100 : 461,1).

2-омил - ўртача 1 ишчининг ишлаган кунлари сони ўзгаришининг таъсири:

III-II
Демак, бир ишчининг ўртача 1 йилда ишлаган кунлари сони ҳисобот йилида базис йилига нисбатан 10 кунга камайиши натижасида 1 ишловчи ходим ҳисобига етиштирилган маҳсулот ҳажми 19,3 минг сўмга камайган, яъни меҳнат унумдорлиги даражаси шу омил ҳисобига 4 фоизга пасайган (19,3  100 : 48,5).

3-омил – иш кунининг ўртача давомийлигининг таъсири:

IV-III
Демак, иш куни давомийлигининг 0,1 соатга қисқариши натижасида меҳнат унумдорлиги 6,6 минг сўмга ёки 1,4 % га пасайган.

4-омил – 1 киши-соат ҳисобига етиштирилган ялпи маҳсулот ҳажми ўзгаришининг таъсири:

V-IV
Демак, 1 киши-соат ҳисобига етиштирилган маҳсулот ҳажми ҳисобот йилида базис йилига нисбатан 42,9 сўмга ошиши натижасида 1 ишловчи ходим ҳисобига етиштирилган маҳсулот ҳажми 67,6 минг сўмга ошган, яъни шу омил ҳисобига меҳнат унумдорлиги 14,6 % га ошган.
Таҳлил натижаларидан кўриниб турибдики, меҳнат унумдорлигини ошириш имкониятларидан хўжалик етарли даражада фойдаланган эмас.

3.