Refleks va uning turlari Reja Oliy nerv faoliyatini o’rganishda I. M. Sechenovning «Bosh miya reflekslari»

components of sunlight, from pests, and from adverse environmental influences.
Such substances also protect people from certain diseases.
From a scientific point of view, the most interesting chemical compounds
among the many thousand contained in every kind of fruit and
vegetable are those that act as antioxidants or play a role in cancer prevention.
Many of the active substances found in plants that have been
studied are free radical scavengers; others show configurations that may
deactivate carcinogenic (cancer-causing) substances or prevent their formation.
These include:
Metabolism, Energy Requirements and Nutrients

Bu muhim fiziologik jarayonlarning o’z -o’zidan boshqarilish ichki a’zolarning nerv uchlarida joylashgan asab tizimining quyi bosqichlarining qo’zg’alish ini qabul qiluvchi retseptorlar orqali markazga intiluvchi - afferent nervlar bilan tushuvchi nerv impulslari tufayli amalga oshadi. Afferent nerv tolalaridan kelayotgan nerv impulslari markaziy asab tizimida qo’zg’alish yoki tormozlanishn kcltrib chiqaradi. Natijada, markaziy asab tizimidan markazdan qochuvchi nerv tolasi orqali - efferentli, ish boshlovchi impulslar ichki a’zolar faoliyatini yoki uning tormozlanishini kcltrib chiqaradi, hamda boshqariluvchi yoki korrelyatsilovchi impulslar ichki a’zolarni oziqlanishini boshqarish yopli bilan u yoki bu apzonig ish bajarisb qobiliyatini boshlaydi.

Bunday o’z -o’zidan boshqarilishning asabli jarayoni reflektor boshqarilish deb atalsa, organ faoliyatining o’zgarishi va nerv uchlari bilan qabul qilingan qo’zg’alish ga asab tizimi orqali uning ish qobiliyatini boshqarishga refleks deb ataladi.
TUG’MA (SHARTSIZ) VA ORTTIRILGAN (SHARTLI) REFLEKSLAR
I.p.pavlov laklifi bilan reflekslar ikki guruhga: shartsiz va shartli reflekslarga bo’linadi.
Tug’ilgan paytdayoq mavjud bo’lgan reflekslar shartsiz reflekslar yoki instinktlar hisoblanadi. Masalan, yangi Tug’ilgan kuchuk bolalari ona sutini sopra boshlasa, hozirgina tuxumdan chiqqan jopja don chopqiy boshlaydi.
Shartli reflekslar asab tizimining oliy boplimlarida vaqtinchalik nerv bog’larining hosil bo’lishiga asoslangan. Ular hayot davomida ma’lum sharoitda oprgatish yopli bilan orttiriladi. Shartli reflekslar shartsiz reflekslardan farqi shundaki ularni organizmdan tashqarida va uning ichida kechadigan har qanday o’z garish bilan paydo qilish mumkin. Ular xususiy bo’lib o’zining vaqtinchalik tabiati bilan tavsiflanadi.
Turli shartli reflekslar tufayli tashqi atrof muhitdagi o’z garishlar oldindan ma’lum masofada hayvonlarni xavf haqida, oziqa borligi haqida va tashqi muhitdagi hayot uchun muhim bo’lgan omillar haqida ogohlantirib turadi.