Reja : L. Kirish 1

3.Tumanda mustaqillik yillaridagi qurilishlar

Peshku tumanida mustaqillik yillarida jamiyatning barcha jabgalarida tub o’zgarishlar amalga oshirildi. Tumanda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish, savdo va maishiy xizmat ko'rsatish shahobchalarini tashkil etish, prezidentimiz Farmon qarorlari va Davlat hukumati qarorlari dasturlari ishlab chiqarishni ta'minlash maqsadida keng ko’lamli obodonlashtirish ishlarini amalga oshirish, sanoat va ishlab chiqarish korxonalarini rivojlantirish, kichik biznesni rivojlantirish ustida katta ishlar olib borilmoqda. Hozirda Peshko' tumanida aholini ish bilan ta'minlash, yosh oilalarni uy-joy bilan ta'minlash, maishiy xizmat uylarini barpo etish, kichik va o'rta biznesni rivojlantirish muhim ishlar amalga oshirilmoqda. Aholiga xizmat ko'rsatish maqsadida 256 ta savdo shahobchalari, 34 ta umumiy ovkatlanish shahobchalari, 45 ta sartaroshxona, 23 ta poyabzal sozlash shahobchalari, 3 ta hammom, 18 ta avtomashinalarga texnik xizmat ko'rsatish fabrikalari va shahobchalari, tumanda 9 ta gaz quyish shahobchalari va 2 ta dehqon bozori aholiga xizmat ko'rsatishda davom etmoqda. Tuman markazidagi Bozor binosi 2018, Mahalla tomondagi bozor esa 2019-yilda qurib bitkazilgan.O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2009 yil 3 avgustdagi PQ-1167-sonli "Qishloq joylarda uy-joy qurilishi ko’lamiga oid qo'shimcha chora-tadbirlar ishlab chiqarish to'g'risida"gi Qarori ijrosini ta'minlash maqsadida Peshko’ tumanida 2010 yilda Ibn Sino QFY “Afshona” Qishlog’ida “ 30 ta,Chibog’ani QFY "O’g”lon” aholi punctida 15 ta, Zandani QFY “Zandani” qishlogida 20 ta; 2011 Yilda Varaxsha QFY “Xayriob” qishlogida 12ta, Chibagoni QFY “Degdavon” aholi punktida 13ta,; 2012 yilda Ibn Sino QFY “Afshona” Qishloqida 25 ta; 2013 yilda Ibn Sino QFY “Makadid” aholi punktida 28 ta, Qalai-Mirishkor QFY “Mahalla” aholi punktida 12 ta namunaviy uy-joylar qurilib, aholiga yashash uchun topshirildi.

Peshko’ tumani sanoati

Peshk tumanida sanoatning qishloq xo'jaligi tarmoqlari rivojlangan bo'lib, bugungi kunda bu korxonalarda qurilish materiallari, engil sanoat mahsulotlari va o'zik-ovkat mahsulotlari ishlab chiqarish chikarilmokda. Tumanda sanoat korhonalari faoliyati qishlok xjalik orqali qayta ishlash bilan bog'liq. Ayron tozalash zavodi, 2 ta avtokorxona, 427 ta kichik, 2 ta kooperativ,1 ta xojaliklar aro korxona, Belorus bilan hamkorlikda tashkil etilgan “Peshko'-teks” qo'shma korxonasi faoliyati olib borilmoqda. U Turkiya bilan homkorlikda tashkil etilgan “Peshko’Gench” qoʻshma korxonasida don va don mahsulotlari qayta ishlanadi.

2013 yil 10 noyabrdan fog marcasia polyclinics yangi binoda o'z ishlab boshlady. Tez tibbiyoty yordam binosi yangidan kurila boshlady.

Sport

Mustaqillik yillarida Ozbekistonda zhismoniy tarbiya va sportni ainiksa, yoshlar sportini rivojlantirishga alohid etibor qaratildi. Bu erda Peshko' tumanida hom bir kator ishlar amalga oshirildi.
Tumand Balalar Sportini rivijlantirish jamg’armasi mablag’i hisobidan 2004 yilda "Balalai-Mirishkor" Bolalar Sport Majmuasi, 2006 yilda 13-Maktabda, 2007 yil 42-Maktabda, 2008 yilda 02-maktabda, 2008 yilda 29-maktabda qaytadan tamirlash ishlari olib borildi. Jamg'arma o’z hisobidan maktab 9-maktab sport zali, 2012 yilda 4-ihtisoslashtirilgan internati sport zallari qurilib foidalanishga topshirildi.
Mustaqillik yillarida Peshku tumanida maktab va maorif ishlarini rivojlantirishga qaratilgan muhim qaror va qonunlar ishlab chiqarish amalga oshirildi. 2014 –yil yanvar holatiga ko’ra, Peshko’ tumanida 48 ta umumtalim maktablari, 28 ta maktabgacha talim va 1ta musiqa maktabi mavjud. Maktab o'quvchilari soni 17288 t nafarni tashkil etib, 8477 nafari qiz bolalar bo'lib hisoblanadi. Maktabda dars beruvchi pedagogik jami 2105 nafar bo’lib, bo'lgan 1372 nafari oliy ma'lumotli, 157 nafari o'rta mahsus ma'lumotli bo’lib hisoblanadi.
Peshko’ iqtisodiyot kolleji(bugungi kunda maktabi)

Kollej 1998 yil 24 fevraldat O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 77 km "Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlari tashkil etish va manba boshqarish to’g’risida qarori, O'zbekiston Respublikasi Oliy va Vazirlar Mahkamasi. - Hunar ta’lim markazining 2008 yil 30 apreldagi 61-sonli buyrugi' viloyat hokimining 2008 yil 31 maydagi farmoni bilan tashkil etilgan.

Ozbekistonda “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” va “Ta’lim to’g’risida”gi qonun ijrrosini ta’minlash uchun tumanda 5 that kasb-hunar colleji tashkil etildi. Bukulim 29-sentabr. xamda mablag' bilan ta'minlash dasturi tugrisida”gi 406-sonli qarorlari asosida tashkil etildi.

Peshko’ kasb-hunar kolleji(bugungi kunda maktabi)

Peshko’ sanoat-transport-aloqa kasb-hunar kollejlari binosi Peshk tumani Navro'z ko’chasi 1-uyda joylashgan. Kollej binosi 1993-yilda qurilgan
Hozirgi vaqtda kolleji “Payvandlash xizmatlari mexanikasi”, “Avtomobillarga texnik xizmat koʻrsatish boʻyicha texnik-mexanik”, “Tikuv-trikotaj ishlab chiqarish chikarish texnik-texnologlari”, “Transportlarda yuk tashish va boshkarishni” kabi yo’naishlar mavjud edi. Prezident Sh. Mirziyoyevning 2020-yildagi ta’lim sohasidagi islohotlar to’g’risidagi qarorlari asosida Kasb-hunar maktabiga aylantirildi

Peshnoy qurilish va milliy hunarmandchilik kasb - hunar kolleji (bugungi kunda maktabi)

O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 2006 yil 6 iyuldagi 200 – sonli qarori, Buxoro hokimining 2009 yil 8 aprel - 115 - sonli, 2009 yil 8 aprel, 2009 yil. apreldagi 168 - sonli qarori asosida tashkil etilgan. Bino 2009-yilda qurib bitkazilgan. Kollejda 2009-2012 yillard J. Sharopov rahbarlik qilgan. 2012 yildan buyon Nurillaev rahbarlik qilib keldi. Kollej 7 yo’nalish bo’ycha kasb - hunar sirlari va qator fan asoslarini o'rgatar edi. Kollejning puxta bilim olishlari uchun barcha sharoit va o'qishlar uchun barcha texnik jihozlar bilan ta’minlangan edi. Kollej 90 dan ortiq o'qituvchi hodimlar faoliyatini olib borgan. Tajribali , fidoy ustozlar Xayrulla Sattorov , Shohinda Qahhorova , Shaxrillo Tohirov , Marhabo Mirzaeva , Ro'ziboy Avezov , Abdulfayz Xayriyev , Xayrullo Bo’ronov , Beshim Xotamov , Olim Oripov ishlagan. Hozirda Kollej 2020-yildagi president farmoni asosida Hunarmandchilik kasb-hunar maktabiga aylantirildi.
Afshona tibbiyat kollej binosi Peshko’ tumanida Ibn Sino QFY Afshona qishlogida joylashgan. Kollej “Tibbiyot hamshirasi”, “Davolash ishi feldsheri”, “Farmatsevt assienti”, “Tibbiy laborant” mutahassisliklari bwyicha 1072 nafar talaba tahsil bergan. U ham hozirda tibbiyot maktabiga aylangan

Peshko' iqtisodiyot kasb-hunar kolleji

Peshk'o tumani Zandani QFY hududida binosi joylashgan. Bino 1996-yilda qurilgan. Bugungi kunda kollej “Buxgalter”, “Iqtisodchi”, “Axborot-resurs markazi mutahassisi”, “Bank ishi mutahassisi”, “Moliyachi” mutahassisliklari bo’yicha o’qitilgan.
Peshko’ tuman hokimiyat
Buxoro viloyati, Peshko' tumani hokimiyati binosi, A.Temur ko'chasi, 3-uyda joylashgan bo’lib,1950-yilda Peshko’ tumani tashkil topgan vaqtda qurilgan. Bino 3 qavatli bo’lib,1 va 2- qavatlarda hokimlik a’zolari faoliyat yurgizadilar. Bino mustaqillik davrida 2 marta:

1. 
   1994-yilda ta`mirlangan
   
2. 
   So’ngra 2019-yilda zamonaviy holda qaytadan rekonstruksiya qilindi. Yangi bog’,yig’ilishlar uchun zal qurib foydalanishga topshirildi
   

Hozirda bino barcha zamonaviy talablarga javob beruvchi uskunalar bilan ta’min etilgan
Peshko’ tuman arxixi

Hozirda Peshko’ tuman davlat arxivi binosi Amir Temur ko’chasi 7-uyda joylashgan. Peshko’ tuman davlat arxivi Buxoro viloyati Romitan rayoni ijroiya Komiteti 1978 yil 3 aprel No 1-sonli qarori bilan Peshko’ Buxoro davlat arxivining Peshko’ tuman filiali sifatida tashkil topgan . Xalq deputatlari Peshko' tuman ijroiya kommittetining 1983 yil 29 Aprel No. 116/8-sonli qaroriga asosan mustaqil muaasaga aylantirilib, dumaloq gerbli muhr va stampni tasdiqlash to’g'risida qaror qabul qilingan.

Xalq deputatlari Peshko’ tuman Soveti ijroiya komiteti 1991 yil 29 noyabrdagi 232/11 sonli kaori bilan Peshko’ nohiya Arxiv bo’limi ho’jalik yuritishning yangi usuliga o’tkazilib, uning nizomi bilan qayta tasdiqlangan. 2012 yil 30-may qarori bilan Peshko’ tuman davlat arxviga aylangan
Muqaddam 1978 yildan 1991 yilga qadar arxiv Peshko’ tuman ijroiya komiteti Madaniyat bo’limi binosiga ijara asosida joylashgan bulgan, 1991 yildan 1996 yilga qadar Peshku hokimligi binosida joylashgan. 1997 yildan 2017 yilga qadar “Amu Bukhoro kanal qurilishi” No-6 sonli bo’linmasi binosida ijara asosida faoliyat yuritgan. Shu vaqtga qadar arxivi muvozanatli bino bo’lmagan.
Mamlakatimizda oxirgi yillarida boshqa sohalarda bo’lgani kabi arxivi ishini rivojlantirishga ham jiddyi etibor qaratildi. Jumladan Peshko' hokimining 2016 yil 17 iyundagi qarori bilan Peshko' hokimligi balansida bo'lgan Yangibozor shaharcha fuqarolar bilan yig'ini Mustaqillik ko’chasida joylashgan ikki qavatli mamuriy bino Arxiv balansiga o'tkazib berildi. Buning davomi ularoq, Davlat byudjetidan 2016 yilda 100,0 mln. va 2017 yilda 130,0 mln. 2019 yil budjetdan ajratilgan 98,0 mln Xo’jalik foyadan tushadigan mablag'lardan unumli foydalanilib, 1978-1991 yillar arxiving balansida mol-moddiy boyliklar mavjud bolmay ijarada turganlar moddiy boyliklaridan foydalangan bo’lsa, hozirda har bir ishchiga alohida kompyuter texnikasi, printer, table-stul, alohida hona bilan tulik ta'minlandi. Ayni kunda arxiv balansida 6 ta kompyuter, 6 ta printer, 1 ta monoblock mavjud, undan tashqari video kuzatuv kamerasi, yong’indan xabar beruvchi qurilma, inginchka tolali internet aloqa liniyasi bilan jihozlangan.
Xo’ja Peshko’ ziyoratgohi

Bundan tashqari,Peshko’ tumanida muqaddas yashash joyida Xo’ja Peshko' ziyoratgohi mustaqillik yillarida qaytadan ta'mirlandi. Ziyoratgoga kiraverishda darvoza, ziyoratchilar uchun ayvon, darvozadan kiraverishdan chap tomonda Xo’ja Peshko’ qabri tepasida maqbara bunyod etildi. Ziyoratgohdagi o'rta asr ananalarini o'zida mujassam etgan masjid ham qurildi

Xulosa
Inson borki, o'zi tug'ilib o'sgan qishloq, mahalla, shahar tarixi, qo'yingki, jonazhon Vatani tarixini bilishni istaydi. Birinchi prezidentimiz I. A. Karimov mustaqillik boshlaridanoq tarixga yangicha nazar tashlash, ota-bobolarimiz va o’lkalarimiz tarixini xolisona o’rganish haqida bot-bot takrorlab kelganlar. Bugungi kunda Peshko’ tumani tarixi va me’moriy obidalari,ziyoratgohlarini o’rganish darajasi qoniqarli emas. Shu sababli Peshko’ tarixi hali chuqur izlanishlarni intiqib kutmoqda. Bundas aynan shu tumandan chiqan fidoiy yoshlar izlanishlar olib bormog’i lozim. Ushbu Kurs ishimda Peshko’ tumani va Yangibozor shaharchasining tarixi, shahar va tumanimizdagi me’moriy obidalar,qadamjolar,ziyoratgohlar,zamonaviy binolarga oid ma'lumotlar, tuman tabiati, shaxsiy ma'lumotlari, memorial yodgorliklari haqidagi ma'lumotlar o'z aksini topgan. Malumingizkim, donishmand Suqrotning “O’z ishingni qilginu o’z-o’zingni anglab yet”, degan mashhur iborasi bor. Buning manosi shuki, avvalo, sening mehnatingdan xalqingga va jamiyatga naf yetsin. Ayni shu aqidadan kelib chiqib tumanimiz tarixini O’bekistan tarixining kichik bir zarrasi deb bildik va nodir qo’lyozma asarlarni, qadi miy osori atiqalarni, arxeolog ashyoviy topilmalarni; turli davrlarga doir hujjatlarni, arxiv materiallarini sinchiklab, bevosita tumanimiz tarixiga oid ma’lumotlar asosida kitob yozgan olimlarimiz asarlaridan iqtiboslar bilan yozishga harkat qildim. Shu asosda angladimki, hozirgi Peshko’ tumani tarixi eramizdan oldingi ming yilliklarga borib taqaladi. Tumanimizdagi ko’plab tarixiy va me’moriy obidalar g’oyat salmoqdor va serko’lam. Ular - ajdolariminingz yuksak aql-zakovati natijasidir. Shunday ekan, betakror tarixiy va ulug’vor tumanimiz tog’risida, fidoyi yurtdoshlarimiz haqida qancha yozsak, shuncha oz hisoblanadi. Men ham kelajakda o’z tumanim tarixini o’rganishga bel bog’lashni niyat qildim.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLar

1. 
   VILOYAT HAQIDA - SHAHAR VA TUMANLAR, archived from the original on 2019-05-23,
   
2. 
   Qahrtamon Rajabov” Peshko’ tuman tarixi”
   

3. 
   Dilnoza Jamolova “Peshko’ tuman tarixi”.Buxoro.2014
   

4. 
   To’ra Halimov va Ismoil Qobilov “ Qadimiy va navqiron Romitan”. T. O’zbekiston.1997
   
5. 
   L.Soldadze “ Ibn sino(Avitsena)”
   
6. 
   Hamdam Sharif Notovich “ Peshko’ tarixi( Abu Ali Ibn Sino tavallud topgan yurt). B-Durdona.2020
   
7.