Reja: Gulxaniy hayoti va ijodi haqida ma’ lumot. Gulxaniyning "Zarbulmasal" asari haqida

Navola – in’om, ehson; taom, luqma.

[2] Piyola hariflari – qadah, ulfatchilik do‘stlari.

[3] Qosir – qisqa; ojiz.

[4] Borgoh – shoh qabulxonasi, saroy.

[5] Xiradmand – oqil, dono, donishmand.

[6] Donish – ilm, ma’rifat; aql, idrok.

[7] Bohush – es-hushli.

[8] Guzir – biror narsadan xalos bo‘lish.

[9] Olimi boamal – ilmiga amal qiladigan olim.

[10] Oxirat asbobi – oxirat uchun zarur amallar.

[11] Sohibi ra’y – aql-u tadbir egasi.

[12] Munshiy – kotib.

[13] Rostnavis – haqiqatni yozadigan.

[14] Qalamzan – kotib.

[15] Nigohdor – nazorat qiluvchi.

[16] Shamshirzan – shamshir uruvchi. Bu yerda: yozishga usta ma’nosida.

Gulxaniy XVIII asrning oxiri, XIX asrning birinchi yarmida yashab ijod qilgan o‘zbek mumtoz shoiri va yozuvchisidir.Gulxaniy XVIII asrning 70-yillarida tug‘ilgan va yoshligidan badiiy adabiyot bilan jiddiy shug‘ullanib,Qo‘qon adabiy muhitida e’tiborli o‘rin egallagan.Gulxaniy forsiy va turkiy tilda mahorat bilan qalam tebratgan zullisonayn shoir edi.O‘zbek mumtoz adabiyotida badiiy tasvir uslubiga ko‘ra Gulxaniy xalq tilini bilishda,uning so‘z boyligidan foydalanishda,nozik ifoda imkoniyatlarini ishga solishda yuksak mahorat sohibidir. Shoir “ Gulxaniy” va “Jur’at” taxalluslari bilan ijod etgan.
«Zarbulmasal» - hayvonlar haqidagi qiziqarli voqealarga boy asar. Lekin hayvonlar kechirgan voqealarga chalg’ib qolmaslik kerak. U, aslida, odamlar haqidagi asardir. Shoir qush haqidami, tuya haqidami, chayon yoki toshbaqa haqidami yozmasin, hamisha odamni ko’z oldiga keltirib asar yozgan.
Yapaloqqush bilan Boyqush asardagi markaziy qahramonlardir. Asarning sujeti ana shu timsollarning o’zaro quda-anda bo’lishiga bog’liq voqealar asosida rivojlanadi. Yapaloqqush -bir qadar davlatmand kimsa timsoli. U o’zidan ham sarmoyaliroq, taniqliroq kishi bilan quda bo’lishni orzu qiladi.






Xulosa
Asarning “Zarbulmasal” deb nomlanishiga sabab,unda yozuvchi xalq tilidagi maqol va masallarni tasvirlanayotgan hayotiy voqealarga mutanosib ravishda zarblash usulida ish tutgan.”Zarbulmasal” mundarijasiga “Toshbaqa bilan chayon”,”Tuya bilan bo’taloq”,”Maymun bilan Najjor” kabi masal va 400 dan ortiq maqol, talay xalqona iboralar voqealar izchilligiga singdirib yuborilgan.
Bizgacha uning o‘zbek va tojik tillaridagi 12 g‘azali, Qo‘qon xoni Amir Umarxonga bag‘ishlangan 1 qasidasi va «Zarbulmasal» asari yetib kelgan.

Foydalanilgan adabiyotlar.

• 
  Toshkent. Adabiyot va sanʼat nashriyoti. 1984.
  
• 
  Karimov N. va boshqalar. 20 asr oʻzbek adabiyoti tarixi. -T.: „Oʻqituvchi“, 1999.
  
• 
  Qoʻshjonov M., Suvon M.. Abdulla Oripov. Toshkent: „Maʼnaviyat“, 2000.