Reja: Kirish Asosiy qism I. Bob. Qirqquloq toifa o`simliklar bu…

2.Marsiliyakabilar (Marsileidae)
3.Salviniyakabklar (Salviniidae).

Polipodiyakabilar sinfchasi (ajdodchasi) 4 ta kabilaga ajraladi: 1.Osmundanamolar (Osmundales),

2.Sxizeyanamolar (Schizeales),
3.Polipodiyanamolar (Polypodiales)
4.Stiateyanamolar (Cyatheales).

Bulardan eng yirigi polipodiyanamolar kabilasi bo’lib, u 5 ta oilani birlashtiradi. Shulardan bittasiga to’xtab o’tamiz. Polipodiumdoshlar (Polypodiaceae) oilasi 50 turkumga mansub 1500 ga yaqin turni birlashtiradi. Ular yer yuzida keng tarqalgan. Bu turkum vakillarining ildizpoyalari yo’g’on, shoxlangan va tashqi tomondan Qo’ng’ir rangdagi tangachalar bilan koplangan. Barglari murakkab patsimon. Oval yoki dumalok shakldagi soruslari bargning ostki tomonida joylashgan. Yumshoq, seret va shirin ildizpoyasi glyukozid, olma kislotasi va saponinlar saqlaydi. Bargi va ildizpoyasining qaynatmasi meditsinada ishlatiladi.

Oddiy polipodium (Polypodium vulgare) manzarali o’simliklar sifatida o’stiriladi.

2-rasm. Oddiy polipodium


Salviniyakabilar (Salviniidae)
sinfcha (ajdodcha)si
Mazkur sinfcha bitta kabila (Salviniyanamolar - Salviniales) va 2 ta oila (Salviniyadoshlar - Salviniaceae) va (Azolladoshlar - Azollaceae) va shu oilalar nomi bilan yuritiladigan 2 ta turkum xamda 16 ta turdan tashkil topgan. Ular ko’proq tropik va subtropik xududlarda, ayrim turlari esa mo’tadil iqlimli joylarda tarqalgan. Salviniya turkumining yer sharida tarqalgan 10 ta turidan O’rta Osiyo xududida faqat bittasi - suzuvchi salviniya (suv qirqulog’i) - Salvinia natans uch­raydi. Bu tur Janubiy Evropa, Sibir, Uzoq Sharq, Kavkazga xam tarqalgan. Salviniya nomi XVII asrda yashagan Italiya olimi A. Salvini nomiga qo’yilgan.

2.3.Qirqquloqtoifa o’simliklar bo’limining keng tarqalgan