Respiratory Intro

Одам нафас олиш тизими
Мехмонхона хужалигини ташкил этищ ва бошкариш йуналиши 308-гурух талабаси Алламуродов Алишер.

Respiratory Intro

• нафас олиш жараёни нафас олиш ва энергия ҳосил қилишни ўз ичига олади
• нафас олиш бу кислород ютиб ва карбонат ангидрид гази чиқариш жараёнидир
• кислород энергияни чиқариш учун овқатни ҳужайраларда ўзлаштирилишига қараб сарф бўлади ҳамда карбонат ангидрид гази ҳосил бўлишига имкон яратади
• нафас олиш тизими турли органлардан тузилган

Нафас олиш тизими нима?
нафас олиш тизими органлари
Газ алмашинуви бурун бўшлиғи орқали амалга ошади. Ҳаво бурнимизга кирганида, у бурун бўшлиғида жойлашган тукчалар билан фильтрланади ва шилимшиқ модда билан намланади.
Бурун
Машқ
3- 4 дақиқа давомида бурун ва оғиз орқали нафас олинг ва қуйидаги саволларга “Ҳа” ёки “Йўқ” жавобларини бериб, фарқларини текширинг.
Бурун орқали Оғиз орқали
нафас олиш нафас олиш

• Томоғингиз қуришини ҳис қиласизми? ___________ ____________
• Тезроқ нафас ола бошлайсизми? ___________ ____________
• Йўталасизми? ___________ ____________
• Тез толиқиб қоласизми? ___________ ____________

• бўғиз (томоқнинг кенгайган қисми) бурун орқали киргандан кейин ҳавони тўплайди.
• бу оғиз бўшлиғи кенгайган қисми жойлашган жойнинг ўзидир.
• ҳаво бўғиз орқали Трахеяга тушади.

Трахея – катта одамда тахминан 12 см узунликдаги ва 2.5 см диаметрдаги найча.

Трахея

• трахея найчадан бронх деб аталувчи Y симон тузилмани ҳосил қилади.
• бу найчалар ўз навбатида бўлиниб, майда найчалар – бронхиолаларни ҳосил қиладилар.

Бронхлар

• одам организмида кўкракнинг ҳар бир тарафида жойлашган икки ўпка мавжуд.
• ҳар бир бронх ўпкага киради

ва бронхиолаларга бўлинади.

• бронхиолалар альвеолалар билан тугайди.
• альвеолалар нафас олганимизда ҳаво билан тўладиган кичик ҳаво қопчаларидир.
• альвеолалар капилляр деб аталувчи кўпгина майда қон томирлари билан ўралган.
• альвеола ва капилляр деворлари шунчалик ингичкаки, ҳаво кислороди ушбу альвеолалардан қон томирларига киради ва карбонат ангидрид гази томирларидан чиқиб альвеолаларга ўтади.

Ўпка

• Диафрагма нафас олишда муҳим омил ҳисобланади.
• Нафас олиш ёки чиқариш жараёни диафрагманинг гумбазсимон кўтарилиш ва тушиши ёрдамида амалга оширилади.

Диафрагма
Нафас олиш жараёни Нафас чиқариш жараёни
=>Диафрагманинг қисқарувчи => Диафрагманинг бўшашувчи мушаклари. мушаклари.
=>Диафрагма қисқаради. =>Диафрагма бўшашади. =>Ҳаво ўпкага тушади. => Ҳаво ўпкадан чиқади.
Топшириқ: нафас олиш давомида диафрагманинг ҳаракатланиши

• бутилканинг пастки қисмини кесинг ва шу еридан катта ҳаво шарини мустаҳкамланг.
• пробкани олинг (у тешикни ёпишига амин бўлинг) ва ундан (юқоридан пастга) тешик очинг.
• пробкага ингичка найча ўрнатинг ва найчанинг пастки қисмида ҳаво шарини ўрнатинг.

У герметиклигига амин бўлинг.

Қизиқарли маълумотлар

• Организм бир дақиқада тахминан 10 литр ҳаво нафас олади ва чиқаради.
• Ўпканинг ўнг томони чап томонидан бир оз каттароқ.
• Энг узун «аксириш тезлиги» 165 км / соат.
• Ўпканинг майдони тахминан теннис кортининг катталигига тенг.
• Ўпкадаги капиллярлар бир учидан бошқа учигача 1600 километрни ташкил қилади.
• Биз кунига нафас олиш орқали ярим литр сувни йўқотамиз. Уни шишага қараб нафас олганда пар кўринишида кўриш мумкин.
• Одам тинч ҳолатда, одатда, дақиқасига 12 ва 15 марта нафас олади.
• Нафас олиш болалар ва аёлларда эркакларга нисбатан тезроқ бўлади.

Тамом